Sınıfta bir uzay yaşam alanı kurmak Teach article

Tercüme eden: Emel Aktaş. Ay'da ya da hatta Mars'ta yaşamak neye mal olur? Erin Tranfield öğrencilerinizi bu konuda düşünmeye – ve bu sırada bilimle ilgili çok şey öğrenmeye - sevk etmek için disiplinler arası bir öğretim etkinliği öneriyor.

Sanatçının, gelecekte Mars
görevlerine gidecek olası
kolonilere dair kavramsal
çalışması. Büyütmek için
resmin üzerini tıklayınız

Resim NASA izniyle

Dünya gezegeni insanlar da dahil olmak üzere trilyonlarca organizmanın temel yaşam gereksinimlerini karşılayabilmektedir. İhtiyaç duyduğumuz oksijen etrafımızdaki havada var; atmosfer bizi radyasyondan koruyor; nehirlerde ve göllerde içme suyu bulabiliyoruz ve yiyecek birçok yerde kolayca bulunabiliyor.

Dünyada, bir türün atıklarının başka bir tür tarafından kullanıldığı döngüler vardır; böylece atık ürünler çok yüksek düzeylere erişecek kadar birikmez: buna bir örnek, kompleks karbon döngüsüdürw1; bu döngüde oksijen ve karbondioksit bitki türleri ve hayvan türleri tarafından dönüşümlü olarak üretilir ve tüketilir.

ISS güvertesinde geri dönüştürülebilir kaynakların akışı
Resim NASA izniyle

Ancak, insanın hayatta kalması için gerekli bu ihtiyaçların hiçbiri uzayda karşılanmıyor. Bu nedenle, uzayda yaşamak ve çalışmak için ihtiyaç duyduğumuz her şeyi beraberimizde götürmeliyiz ve ürettiğimiz atığı geri dönüştürmek ya da bertaraf etmek için yollar bulmalıyız. Bunu, uzaya götürdüğümüz malzemenin ağırlığını sınırlayarak ve yedek güvenlik ekipmanı kurarak (yedekleme) yapmalıyız.

Dünyanın, AUA astronotu
André Kuipers tarafından
Soyuz kapsülünün camından
çekilmiş bir fotoğrafı

Resim AUA izniyle

Uzayın derinliklerine ulaşım aşırı derecede pahalı olduğundan ağırlık mümkün olduğu kadar küçük tutulmalıdır. Halihazırda Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) 1 kg götürmek yaklaşık 30.500 TL tutuyor (hesap yaklaşık 807.5 milyon TL fırlatma maliyetine ve mekiklerin kargo artı astronotlar olmak üzere yaklaşık 26.000 kg olmasına dayanıyor). Bu 1 kg’ı Ay’a ya da Mars’a götürmek çok daha maliyetli olacaktır.

Bu kadar büyük bir maliyet ve bu maliyetin beraberinde getirdiği zorluk düşünüldüğünde her kilogramın haklı gerekçesi ortaya konmalıdır. Ayrıca, uzaydaki her yaşam destek sistemi için yedek ekipman gereklidir. Halihazırda, UUİ’de, ana sistemin hata vermesi ve yedek sisteme ihtiyaç duyulması durumunda devreye girecek yedekleme sistemi üç düzeylidir.

Öğrencilerinizin Ay’da ya da Mars’ta yaşam alanı tasarımı hakkında düşünmesi, uzayda yaşama ve çalışma ile ilgili zorlukların ortaya konmasının yanı sıra Dünya’daki döngülerin tüm organizmaların hayatta kalmasında oynadığı önemli rolü göstermek için de iyi bir yol olabilir. Bu, tüm yaşlardan öğrenciler için uygun bir etkinliktir (farklı yaş grupları için önerileri aşağıda görebilirsiniz).

Etkinliğe giriş yaklaşık 2 saat sürecektir ve sonrasında etkinliğin karmaşıklığına bağlı olarak yaşam alanının tasarlanması için en az 2 saat daha gerekecektir. Yaşam alanının inşası kaç öğrenci olduğuna ve yaşam alanının karmaşıklığına bağlı olarak 5-15 saat alabilir. Öğrenciler fikre gerçekten meraklı iseler daha fazla zaman ayırmak isteyebilirler.

Resim Luc Viatour izniyle;
resim kaynağı: Wikimedia
Commons

Yaşam alanı tasarımını bitirdiğinizde tamamlanmış uzay yaşam alanının bir fotoğrafını editor@scienceinschool.org adresine gönderin ve biz de fotoğraflardan oluşan bir seçmeyi Science in School web sitesinde yayınlayalım.

Bir uzay yaşam alanı tasarlamak

Öğrencilerinize insanların Dünya üzerinde hayatta kalmak ve etkin bir şekilde çalışmak için neye ihtiyaç duyduklarını sorarak başlayın. Uzayda bu ihtiyaçları nasıl karşılayabiliriz? Ve uzay tesislerini en yüksek etkinlik, en hafif ağırlık ve en uzun dayanıma sahip olacak şekilde nasıl inşa edebiliriz? Birçok fikir için aşağıdaki kutuyu ve pek çoğu Avrupa Uzay Ajansı’ndanw2 (AUA) olmak üzere daha fazla kaynağa ulaşım sağlayan bağlantıları da inceleyin. Konu hakkında daha fazla bilgi PDF ya da Word® belgesi olarak indirilebilirw3.

Şimdi öğrenciler kendi uzay yaşam alanlarını tasarlamaya hatta kurmaya başlayabilir. İlk olarak yaşam alanlarını Mars’ta ya da Ay’da kurmaya karar vermeleri gerekecektir çünkü tasarım gerekleri buna göre değişecektir w4.

Ay’da daha fazla sıcaklık değişimi olduğunu ve koruma sağlayabilecek bir atmosferin olmadığını, ancak Ay’ın Dünya’ya daha yakın olduğunu akılda tutmaları gerekir. Mars’ın sıcaklık değişimleri daha orta derecelidir ve atmosferi vardır, ancak Dünya’dan çok daha uzaktadır; bu nedenle Mars yaşam alanı çok daha bağımsız olmak zorundadır.

Burada gösterilen gibi şişirilebilir, 16 m çapında bir yaşam alanı Ay’ın yüzeyinde yaşayan ve çalışan bir düzine astronotun ihtiyaçlarını karşılayabilir. Resimde gösterilenler: astronotlar egzersiz yapıyor, temel işlemler merkezi, basınçlı ay gezgini, küçük bir temiz oda, tam donanımlı yaşam bilimleri laboratuvarı, aya iniş takımı, selenolojik (ay coğrafyası) işler, topraksız bahçeler, yatakhane, mürettebat için özel alanlar, ay yüzeyinde yapılacak çalışmalar için toz kaldırıcı aygıtlar ve hava kilidi
Resim NASA izniyle
Resim NASA/JPL-Caltech
izniyle

7-10 yaş arası öğrenciler için etkinlik

  1. İnsanların Dünya’da hayatta kalmak için nelere ihtiyaç duyduğunu tartışarak başlayın ve daha sonra listeyi insanların uzayda neye ihtiyaç duyacağını içerecek şekilde genişletin. Uzayda hayatta kalmak için en önemli şey nedir ve ağırlık ve maliyet tasarrufu için neler dışarıda bırakılabilir?
  2. Tasarım ve yapım süreçlerinde gereksinimlerin ne kadar önemli olduğunu tartışın. Herhangi bir yaşam alanının sunması gereken gereksinimlerden ikisini seçin (aşağıdaki kutuda listelenmiştir) ve bunları gezegensel yaşam alanı tasarımına en az iki kişi için olmak üzere dahil edin.
  3. Karton ve güçlü yapışkan bant kullanarak bir yaşam alanı modeli oluşturun. Yaşam alanı oda boyutunda ya da masaüstü boyutunda olabilir. Dünya Çiçek Bahçesi Kubbesi (Worldflower Garden Dome)w5 ve Yer-Kubbe (Geo-Dome)w6 web sitelerini tasarımınız için yararlı bulabilirsiniz. Yaşam alanını yaşanabilir bir yer kılmak için örneğin ortama renk ya da pencere ekleyerek alanı süsleyin.
  4. Her öğrencinin, yanına yalnız bir kişisel eşya (örn. bir aile fotoğrafı, müzik kaydı ya da kitap) alabilecek olsa, ne alacağını grupla tartışın.

10-14 yaş arası öğrenciler için etkinlik

  1. Bir önceki grup için olduğu gibi, ancak bu kez uzay yaşam alanı gereksinimlerinden dört – altı adet seçerek (aşağıdaki kutuyu inceleyin) bunları en az dört kişilik tasarıma dahil edin.
  2. Yaşam alanının ağırlığına ve ilgili maliyetlere daha fazla önem verin..
Ay’da kurulacak bir mevzi oksijen üretebilir, uzun dönemli yüzey işlemleri yapabilir ve insanlar Mars’ı keşfetmek için yolculuğa başlamadan önce birtakım sorunları ortaya koyabilir. Ay’ın Dünya’dan sadece birkaç gün olan yakınlığı, Mars’a aylar sürecek olan gidiş ve geliş yolculuklarını mümkün kılacak sistemlerin test edilmesini sağlar.
Resim Pat Rawlings ve Faysal Ali / SAIC izniyle
Sanatçının, Ay’da doğu Mare
Serenitatis (Sükunet Denizi)
alanının kaynakça zengin
volkanik toprağından oksijen
hasat eden, ayda kurulu bir
madencilik tesisine dair
izlenimi

Resim NASA / Pat Rawlings
(SAIC) izniyle.

14-19 yaş arası öğrenciler için etkinlik

  1. İlk grup için olduğu gibi, ancak bu kez kartondan bir model oluşturmak yerine öğrencilerden oluşan küçük gruplar, yaşam alanı öngörülerini oluşturmak üzere bilgisayar modelleme yazılımınıw7 kullanmalıdır. Dört kişilik bir uzay yaşam alanı için gereksinimlerden en az sekizini (aşağıdaki kutuyu inceleyin) dikkate alın.
  2. Yaşam alanı için gerekli farklı teknolojilerin, ör. sudan oksijen üretmek için kullanılan elektrolizin, karbondioksidi metana ve suya parçalamak için kullanılan Sabatier reaktörününw8, UUİ’de test edilen teknolojininw9 tanımını da alıştırmaya dahil edin..
  3. Tasarımda pencereler, boya rengi ya da serbest zaman alanları gibi sağlıklı olmayı destekleyen özellikleri birleştirin.
  4. Takımların neler yaptığını karşılaştırın ve herkesin tasarımları beğenip beğenmediğini görün. Muhtemelen bireylerin çekici bulduğu konularda farklılıklar olacaktır. Pek çok kültür için nasıl bir yaşam alanı tasarlanacağını tartışın.
 

Bir uzay yaşam alanı tasarımı için önemli noktalart

Dünyaya dair gereksinimler

Dünya üzerindeki günlük yaşamımızda neler bekliyoruz?

  • Hava şartlarına karşı koruma – bir ev ve giyim
  • Temiz içme suyu ve sıhhi yaşam ortamı
  • Solunabilir hava
  • Besleyici yiyecek
  • Tıbbi bakım
  • Yeterli uyku ve dinlenme zamanı
  • Fiziksel esenlik

Gezegensel uzay yaşam alanı için gereksinimler

Bir uzay yaşam alanındaki gereksinimlerimizin pek çoğu Dünya’dakilere benzer olacaktır, ancak bazıları yeni ortama özgü olacaktır.

  • Radyasyondan, göktaşcıklarından, tozdan, etrafımızı saran boşluktan ve aşırı sıcak ortamlardan korunma
  • Standart su kullanımında önemli azaltma, su geri kazanımında ve geri dönüşümünde artmaw10. Bu, astronotlar için giysilerini ve vücutlarını yıkayabilecekleri ve tuvalet olarak kullanabilecekleri, çok az su kullanan hijyen tesislerini kapsamaktadır.
  • Solunabilir hava – ya eski havayı geri dönüştürmenin (oksijen sağlama, karbondioksitten ve kirleticiden arındırma) ya da yeni hava sağlamanın bir yoluw11
  • Besleyici yiyecek – ya getirilmeli ve depolanmalı ya da yaşam alanında üretilmeli
  • Kesikler, kızartılar, enfeksiyonlar, diş ağrısı ve hareket hastalığı gibi küçük problemler ve kırılmış kemikler, böbrek taşları ve kalp krizleri gibi daha ciddi problemler için tıbbi tesisler
  • Uyuma alanı
  • Kardiyovasküler sürerliği, kas ve iskelet sürerliğini sağlamaya yönelik egzersiz tesisleri
  • Aşırı sıcaklıklar için sıcaklık düzenleme sistemleri. Ay’da yüzey sıcaklıkları kutuplarda kalıcı olarak gölgede olan kraterlerde -270 °C kadar düşük ve Ay’ın ekvatorunda tam güneş altında 121 °C’den daha yüksek olabilirw12
  • Haberleşme sistemleri (Dünya’daki görev kontrol ile olduğu kadar aile ve arkadaşlar ile iletişim kurmak için)
  • Sıvı atık (idrar) ve katı atık (genel çöp, dışkı) geri dönüşümü ya da bertarafı w10, w11, w13. Bu, gezegensel koruma rehberliğinde yapılmalıdırw14
  • Yaşam destek sistemleri için izleme sistemleri (hava ve su kalitesi izleme, radyasyon doz ölçümleri)
  • Yemek hazırlama ve yeme alanı
  • Keşif deneyleri (jeoloji, biyoloji, kimya, vb.) için çalışma alanları. Bu, uzun süreli uzay araştırmalarının gerekçelendirilmesi için bir gereksinimdir.

Bu konuların pek çoğu UUİ’nin tasarımında da önemli olmuştur. Daha fazla ayrıntı için, Hartevelt-Velani ve Walker’e (2008) bakınız.

Olası genişletme alanı: psikoloji

Örneğin Mars’a yolculuk gibi uzun süreli bir görevde hangi mürettebat olursa olsun sevdiklerinden soyutlanacak ve diğer mürettebat ile küçük bir alanda kapalı kalacaktır. Çatışma yönetimi konusunda eğitim büyük önem taşır çünkü bu, insanların uzun süre boyunca kapalı bir mekanda stres altında nasıl hareket ettiğini daha iyi anlamamızı sağlar w15.

Her bireyin ruhsal durumu aşırı derecede önemlidir çünkü bu, grubun ruhsal durumunu ve sonuç olarak da görevin genel başarısını etkileyecektir. Bu nedenle mürettebatın ruhsal sağlığının iyi bir şekilde desteklenmesini sağlamak önemlidir.

Dünyada insanlar mutlu ve üretken olmak için insanlar arası etkileşimler de dahil olmak üzere ruhsal sağlıklarının iyi olduğunu hissetmek ihtiyacındadır. Bunu başarmak için yukarıda listelenen noktaların yanı sıra bir uzay yaşam alanı aşağıdakileri de sağlamalıdır:

  • Her mürettebat için mekan küçük olsa bile özel alan
  • Etkileşim ve eğlence için ortak ala
  • Fırlatmadan önce her mürettebat tarafından seçilecek ve yaşam alanında olacak renkler
  • Canlılar, örneğin bitkiler ya da balıklar. Bu konuda etik sorunlar olabilir mi?
  • Pencereler. Dışarıya bakabilmek çok önemli bir psikolojik etkendir. Mars’tan dışarı bakmak Ay’dan dışarı bakmaktan daha zor olacaktır çünkü Dünya gökyüzündeki herhangi bir diğer küçük yıldız gibi görünecektir.

Bu konuların önemli olduğu, UUİ’de yaşam hakkında daha fazla şey öğrenmek için Hartevelt-Velani ve diğ.’ne (2008) bakın.

Tasarım kısıtları

Bir uzay yaşam alanı tasarlandığında aşağıdaki özellikleri sağlaması önemlidir:

  • Güvenli – bu en önemli konudur
  • Sağlam – güçlü, güvenilir, dayanıklı, az bakım gerektiren
  • Hafif – ortalama bir buzdolabı 100 kg ağırlığındadır ve bunun bir uzay yaşam alanı için uygun olmadığı açıktır
  • Fırlatılabilir – farklı unsurlar, kullanılabilir bir rokete ağırlık, şekil ve güç gereksinimleri açısından uymalı
  • Etkin – yapmak için tasarlandığı şeyi yapmalı
  • Karşılanabilir maliyet – uzay araştırması pahalıdır, bu nedenle performans ve güvenlikten ödün vermeksizin maliyetleri düşürmek için tüm adımlar atılmalıdır.

Etkin bir yaşam alanı tasarlamak

Herhangi bir uzay yaşam alanının gereksinimlerini dayatılan kısıtlar dahilinde nasıl karşılayabiliriz? Bu, şu şekilde yapılır:

  • Modüler yapım sistemi kullanarak, en önemli özelliklerle işe başlayarak ve özel amaçlar (ör. araştırma ya da daha fazla mürettebat için mekan) için gerekli ‘odaları’ ekleyerek
  • Ay ya da Mars üzerindeki kaynakları kullanmak için teknoloji geliştirerek, ör. ay ortamında tuğla ya da çimento yaparak ya da yaşam alanları için Mars’taki yeraltı mağaralarını kullanarak
  • Geri dönüştürerek (hava, su, atık, inen uzay aracının parçalarını yapım için kullanarak, oksijeni ve roket yakıtının fazlasındaki hidrojeni su üretimi için kullanarak)
  • Mümkün olduğu kadar çok şeyi minyatürleştirerek, tüm araçları ve güç bağlantılarını standart hale getirerek, vb.
  • Alanları çok amaçlı hale getirerek, ör. katlanabilir yemek masası ile alanın başka amaçlar için de kullanılabilmesi.

Teşekkürler

Yazar değerli görüşleri ve tavsiyeleri için Avrupa Uzay Ajansı’ndan Scott Hovland’a teşekkür eder.


References

Web References

Resources

  • NASA uzay yaşam alanları üzerine probleme dayalı bir öğrenme birimi geliştirmiştir. ‘Sızdırmaz oda’ isimli giriş etkinliğinden başlayarak ekosistemler, insan beslenmesi ve sağlığı, havanın ve suyun geri dönüşümü ve atık bertarafı hakkında ‘sızdırmaz kutuda yaşam’, ‘sağlıklı seçimler’, ‘hava ve su’ ve ‘çöp mü, gömü mü’ şeklinde dört içerik alanı sunulmaktadır. Bakınız: www.nasa.gov/audience/foreducators/son/habitat
  • AB-fonlu CoReflect projesi 10-12 yaşlar için Ay yaşam alanı tasarlama hakkında İngilizce ve Hollandaca bir öğretim birimi geliştirmiştir. Bakınız: www.coreflect.org/nqcontent.cfm?a_id=15089
  • Mars’a olası bir insanlı görev hakkında daha fazla bilgi için, Bakınız: http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/mars/mars_crew.html
  • AUA’nın UUİ eğitim çantaları ilkokul öğrencileri (8-10 yaş) ve ortaokulların ilk sınıflarındaki öğrenciler (12-15 yaş) için AUA üyesi devletlerin dillerinde olmak üzere ücretsiz olarak edinilebilir. Öğretim etkinlikleri, öğretmenler ve öğrenciler için konu hakkında genel bilgiler ve daha fazla ayrıntı sunmaktadırlar.
    • The primary-school ISS education kit includes activities such as building a model of the ISS from recycled household materials, planning the amount of water and weight of other materials to be taken onto a space mission, or creating an astronaut menu. See: www.esa.int/SPECIALS/Education/SEMN3A5KXMF_0.html
    • The lower-secondary-school ISS education kit offers videos, background reading and interactive online materials about building the ISS, life and work on board, as well as classroom activities such as investigating and filtering your local fresh water, designing a space station bathroom, studying how the environment affects materials, or designing and constructing a glove box like the one used for experiments on board the ISS. See: www.esa.int/SPECIALS/Education/SEMTBS4KXMF_0.html
  • UUİ hakkında 12-18 yaş arası öğrenciler için ağırlıksız olmanın insan vücudu üzerindeki etkileri gibi temel kavramları basit gösterimlerle açıklayan eğitim amaçlı DVD’ler Avrupalı astronotların UUİ güvertesindeki görevleri sırasında verdikleri yardımlarla üretilmiştir. Bu eğitim malzemeleri çevrim içi olarak indirilebilir ya da DVD olarak sipariş edilebilir. Bakınız: www.esa.int/esaHS/SEMZTFYO4HD_education_0.html
  • AUA’nın UUİ üzerine öğretim malzemeleri ayrıca ortaokul öğrencileri için ‘Uzay Uçuşu: Zorlu Görev I’ isimli 3D öğretim aracını da içermektedir; bu araç rol yapmayı içeren bir macera oyunu olarak ya da bir dizi etkileşimli alıştırma olarak kullanılabilir. Avrupa müfredatı genelinden bilim konularını bilimsel açıklamaları ve ilgili ön bilgileri ile birlikte içermektedir. Yazılımı indirmek ya da yazılımın ücretsiz bir kopyasını sipariş etmek için, Bakınız: www.esa.int/esaHS/SEM3TFYO4HD_education_0.html
  • AUA’nın ilköğretim ve ortaokul öğrencileri ve öğretmenleri için ‘çevrim içi dersleri’ metinler, kısa videolar ve grafikler içermektedir. Kapsanan konular arasında ‘uzayda yaşam’, ‘radyasyon’, ‘yerçekimi ve ağırlıksız olma’ ve ‘uzaydaki böcekler’ bulunmaktadır. Bakınız: www.esa.int/SPECIALS/Lessons_online
  • Google Mars ile Mars yüzeyi üzerinde uçuş benzetimi için: www.google.com/mars
  • Daha önce Science in School dergisinde yayınlanan, uzay ile ilgili makalelerin bir seçkisi:

Author(s)

Erin Tranfield doktorasını Mayıs 2007’de Vancouver, Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nde Patoloji ve Laboratuvar Tıbbı Bölümü’nde tamamladı. Daha sonra iki yıl boyunca Moffett Field, California, ABD’deki NASA Ames Araştırma Merkezi’nde insan fizyolojisi ve patolojisi üzerinde ay tozunun etkilerini araştırdı. Erin, halen Heidelberg, Almanya’daki Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’nda mitotik iğ hücrelerinin yüksek çözünürlüklü elektron tomografisi ile üç boyutlu rekonstrüksiyonu üzerinde çalışıyor.

Erin, 2006’da Uluslararası Uzay Üniversitesi’nin (ISU)w17 Luna Gaia (Ay Dünya) – Ay için bir kapalı döngü yaşam alanıw16 isimli öğrenci raporunun yazarıydı. Şimdi ise ISU’da misafir öğretim görevlisi ve ISU’da uzay yaşam bilimleri bölümünün 2011 yazında Graz, Avusturya’da yapacağı iki aylık uzay çalışmaları programının başkanı olacak.

Review

Fen öğretmenlerinin bazen karşılaştığı iki zorluk, bilimi öğrencilerin yaşamları ile ilgili kılmak ve bilime bütünleşik bir şekilde yaklaşmaktır. Bu etkinlik bu iki zorluk için de uygulanabilir bir çözüm sağlamaktadır.

Uzay yaşam alanı kurmak için, öğrenciler günlük ihtiyaçlarını ve gerekliliklerini derinlemesine düşünmek ve bunların önemini değerlendirmek zorunda kalacak ve sonrasında bilimin farklı alanlarına dair (bütünleşik yaklaşım) kendi bilgilerinden yararlanarak olası çözümler (ilgililik) bulacaktır. Etkinliğin yeni oluşu dikkate alındığında, öğrenciler arasında büyük ilgi ve heyecan yaratacağına inanıyorum. Bu, tabii ki bir avantaj ama etkinliğin makul bir sürede bitirilmesi için dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerektiği anlamına da gelmektedir.

Etkinlik bütünleşik bilim derslerinde ya da farklı bilim konularını birleştirmek için kullanılabilecektir. Tüm öğrenciler bütün bilimleri öğrenmiyorlarsa farklı bilimsel altyapıları olan öğrenciler takımlar halinde gruplandırılabilir. Etkinliğin ana konusunun yaşam için temel gereksinimler olmasına rağmen, etkinlik aynı zamanda sınırlı bir alanda birlikte yaşamanın kültürel ve davranışsal yönlerini tartışmak için de kullanılabilir.

Etkinlik sınıfın ötesinde uzun vadeli bir proje olacak şekilde genişletilebilir. Belki de, takımlar arasında, yaşam alanının boyutu, alınabilecek maksimum ağırlık, mürettebat sayısı ve görev süresi gibi ölçütlere uymanın zorunlu olduğu bir tür yarışma haline getirilebilir. Diğer öğrenciler ölçütleri en iyi yerine getiren yaşam alanını seçmek üzere hakem olabilirler.

Paul Xuereb, Malta

License

CC-BY-NC-SA