Co się stanie, jeżeli…..? Strategia mająca sprawić, aby uczniowie niezależnie od wieku zaczęli mówić Teach article
Tłumaczenie Anna Malańska, Bogusław Malański. David Featonby, z Wielkie Brytanii, demonstrując proste doświadczenia chce skłonić uczniów do dyskusji.
w przedszkolu w Newburn Manor,
Wielka Brytania. Odbywa się dyskusja,
dlaczego mały balon wpompowuje
powietrze do dużego balonu
Dzięki uprzejmości David Featonby
Często zdarza się, że dyskusja w klasie, dotycząca często ważnych zagadnień, ogranicza się do zaledwie kilku osób. Artykuł dotyka ważnego problemu; jak zachęcić całą klasę do efektywnego naukowego myślenia i dyskusji.
W artykule pokazano nie tylko, jak zachęcić do dyskusji uczniów w różnych grupach wiekowych, ale również jak zaktywizować uczniów, którzy praktycznie nigdy nie biorą udziału w lekcji.
Dodatkowo opisano zastosowanie osiągnięć naukowych różnych kultur oraz systemów edukacyjnych. Daje to czytelnikowi szansę zastosowania opisanych metod w różnych krajach. Nauczyciele, którzy zastosowali opisywanej poniżej metody w czasie swoich lekcji, wyrażają się w samych superlatywach o osiągnięciach uczniów.
Pomysł polega na przeprowadzeniu w klasie prostych doświadczeń, ale często z nieoczekiwanym rezultatem. Taki wynik doświadczenia ma sprowokować uczniów do dyskusji. Czasami doświadczenia te dają rozbieżne wyniki. Innym podejściem jest połączenie uczniów w małe grupy rywalizujące ze sobą w przewidywaniu wyników doświadczeń i objaśniania otrzymywanych wyników. Na koniec organizowany jest konkurs typu quiz. Grupy mają za zadanie osiągnąć wspólny konsensus w znalezieniu odpowiedzi na pytanie, „co się stanie?” na podstawie danych możliwych odpowiedzi. Problem można przedstawić na końcu lub na początku lekcji w czasie całego roku szkolnego. Odpowiedź jest spodziewana w czasie następnej lekcji/tygodniu. Strategia ta okazała się również owocną przy powtarzaniu materiału.
butelka zostanie bardzo szybko
wysunięta na lewo?
Dzięki uprzejmości David Featonby
woreczkiem z fasolą, gdy podstawa
zostanie szybko przesunięta na lewo?
Dzięki uprzejmości David Featonby
napełnić drugi, prawie pełny kieliszek
wodą z pierwszego kieliszka?
Dzięki uprzejmości David Featonby
( podpartym na dwóch końcach),
jeżeli zostanie on uderzony
innym kijem?
Dzięki uprzejmości David Featonby
metalowej patelni, druga w
plastikowym pudełku; która z
nich szybciej się stopi?
Dzięki uprzejmości David Featonby
kiedy ciężarówka uderzy
w pudełko?
Dzięki uprzejmości David Featonby
Młodsi uczniowie mogą pokazywać eksperymenty rodzaju, „co się stanie, gdy…?”, natomiast starsi uczniowie mogą próbować wyjaśniać, to, co się dzieje, zwłaszcza przypadki wymagające głębszego zrozumienia. Takie podejście do nauki dało bardzo dobre wyniki dla uczniów w przedziale wiekowym 5-18 lat. Młodszym dzieciom szczególnie podobały się pomysły do zrealizowania w domu.
Ważne jest, aby zarówno uczniowie i nauczyciele wiedzieli, co się dzieje w czasie doświadczenia, chociaż rozmaite pomysły objaśniające mają swoją dydaktyczna wartość. Doświadczenia nie powinny być zbyt skomplikowane; nauka nie dotyczy przecież magii a jej celem jest obserwacja, poznanie i zrozumienie. Poniższa tabelka przedstawia przykładowe zastosowane doświadczenia. Doświadczenia te dotyczą zjawisk fizycznych, jednak podobną listę można zestawić dla chemii, biologii i innych nauk przyrodniczych.
Niektóre doświadczenia przeznaczone dla starszych uczniów, po odpowiednim uproszczeniu można zastosować w młodszej grupie wiekowej. Mam nadzieję, że pokazane przykłady pomogą czytelnikowi przygotować własne doświadczenia.
Dalszą listę przykładów znajdziesz “tutaj”w1.
Swoimi własnymi pomysłami, wraz z komentarzami proszę się podzielić na stronie Science in Schoolw2.
Przykładowe doświadczenia
Przykłady dla uczniów w wieku lat 5-11 ( przypadki: albo… albo)
| Doświadczenie | Pytanie | Odpowiedź |
|---|---|---|
| Upuszczanie piłek | ||
| Z tej samej wysokości upuść swobodnie piłeczki od golfa i ping-ponga.Drop a golf ball and a table-tennis ball simultaneously. | Czy piłki upadną na podłogę równocześnie, czy nie? | Tak Piłki upadną na podłogę równocześnie. Opór powietrza przy niewielkich szybkościach można zaniedbać. |
| Pływająca pomarańcza | ||
| Pomarańcza pływa na powierzchni wody. Obierz ja ze skóry i umieść w naczyniu z wodą. | Czy pomarańcza zatonie? | Tak Piłki upadną na podłogę równocześnie. Opór powietrza przy niewielkich szybkościach można zaniedbać. |
| Topiący się lód | ||
| Jedną kostkę lodu połóż na metalowej patelni a drugą na plastikowej płytce, np. desce do krojenia. | Czy pomarańcza zatonie? | Nie Lód na metalowej patelni (metal – dobry przewodnik ciepła) łatwiej pobiera ciepło od patelni potrzebne do stopnienia lodu. |
Przykłady dla uczniów w wieku 11+ (proponowanych jest kilka rozwiązań)
| Doświadczenie | Pytanie | Odpowiedź |
|---|---|---|
| Winogrona/rodzynki w lemoniadzie | ||
| Wrzuć kilka winogron/rodzynek do szklanki z lemoniadą lub inny napój gazowany. | Co się stanie z rodzynkami? A. Będą unosić się na wodzie. B. Utoną. C. Rozpuszczą się. D. Coś innego. |
D. Na początku winogrona/rodzynki utoną. Następnie pęcherzyki gazu uniosą je do góry. Na powierzchni lemoniady pęcherzyki gazu uniosą się w powietrze i winogrono znowu utonie. Proces ten powtarza się kilka razy. |
| Piłki do kosza i tenisa | ||
| Upuszczone oddzielnie obie piłki odbijają się od podłogi. | Jeżeli położysz piłkę od tenisa na górze piłki od kosza i upuścisz taki zestaw, to, jak wysoko odbije się piłka od tenisa? A. Odbije się tak samo wysoko, jak poprzednio. B. Odbije się wyżej niż poprzednio. C. Prawie w ogóle się nie odbije. D. Coś innego. |
B. Jeżeli odbijesz piłeczkę przy pomocy rakiety, to piłeczka poleci dalej, jeżeli poruszasz rakietę w kierunku piłki. Podobnie, piłka do kosza po odbiciu porusza się w kierunku piłki od tenisa, zatem piłka od tenisa odbija się wyżej.. |
| Świeca paląca się z obu stron | ||
| Przekłuj igłą świecę w połowie, ułóż na podpórkach i doprowadź do równowagi (jak huśtawka). Świeca powinna mieć odsłonięte knoty z obu stron. | Zapal oba końce świecy. Co nastąpi? A. Koniec świecy, który znalazł się pierwszy na górze, zostanie na górze. B. Koniec świecy będący na dole, podniesie się do góry. C. Dolny koniec podnosi się, opada itd. D. Coś innego. |
C. Gdy dolny koniec się spala, topi się więcej stearyny (wosku) I odpada od świecy. Dolny koniec unosi się. To samo dzieje się z końcem, który teraz znalazł się na dole. Proces powtarza się. Świeca kiwa się, jak dzieci na huśtawce. |
| Spadająca świeca | ||
| Umieść płaską świecę (stabilna podstawa, np. świeca do podgrzewania potraw) w szklanym słoiku. | Upuść swobodnie naczynie a następnie złap je. Co się stanie z płomieniem świecy? A. Zniknie. B. Wydłuży się. C. Pozostanie taki sam. D. Coś innego. |
A. Płomień wymaga konwekcji; gorące gazy unoszą się do góry, robiąc miejsce na nową porcję tlenu potrzebnego do palenia. W spadku swobodnym (nieważkość) konwekcja nie zachodzi. |
Przykłady dla starszych uczniów
| Doświadczenie | Pytanie | Odpowiedź |
|---|---|---|
| Cieknąca butelka | ||
| Zrób mała dziurkę w dnie butelki. Napełnij butelkę wodą; woda wylatuje przez dziurkę w dnie butelki. | Co się stanie z wypływającą wodą, gdy butelka jest podrzucona do góry i zacznie spadać swobodnie? A. Nic się nie zmieni. B. Strumień wody staje się dłuższy, gdy butelka podnosi się do góry i krótszy, gdy butelka spada na dół. C. Strumień wody przestanie wylatywać w czasie spadania butelki. D. Coś innego. |
C. The water is effectively weightless while the bottle is travelling (in free fall) both up AND down. (Its acceleration is 10 m/s2 downwards whether the bottle itself is moving up or down). |
| Zaćmienie Marsa | ||
| Wpatruj się w centrum czerwonego kółka/dysku umieszczonego na białym tle (możesz wykorzystać do tego prezentację Power Point). | Co się stanie, jeżeli czerwone kółko zostanie usunięte lub zmniejszy znacznie swoje rozmiary? A. Zobaczysz to samo czerwone kolko, tylko mniejsze. B. Czerwony dysk uzyska żółtą obwódkę. C. Czerwone kółko uzyska zieloną obwódkę. D. Czerwony dysk uzyska cyjanową obwódkę. |
D. The ‘red’ cones in the eye become tired, so only the blue and green cones are used, producing a cyan halo around the disc. |
| Puszka z fasolą | ||
| Przywiąż cienki sznurek do metalowej puszki z fasolą (puszka np. 450g). pozostawiając swobodne końce nad i pod puszką. Zawieś puszkę przy pomocy jednego końca sznurka np. na haku, ramie drzwi itp. | Pociągnij gwałtownie za zwisający, swobodny koniec sznurka? A. Powyżej puszki z fasolą. B. Poniżej puszki z fasolą. C. Nic nie można powiedzieć. |
B. The inertia of the beans resists change, so the string snaps below where the force is exerted. If you pull gently the string snaps above the tin because the full force is passed above the tin as you pull. |
Web References
- w1 – Obszerną listę proponowanych doświadczeń znajdziesz pod adresem www.scienceonstage2.co.uk
- w2 – Czytelnicy proszeni są o podzielenie się swoimi spostrzeżeniami, komentarzami i własnymi pomysłami na forum Science in School: www.scienceinschool.org/forum/whathappens
Review
Przedmioty przyrodnicze nie są łatwe w nauczaniu w szkołach podstawowych i średnich.
W artykule tym, David Featonby przedstawia nauczycielom nową strategię, jak i podaje kilka przykładów, rozbudzania zainteresowania uczniów przedmiotem. Wykonując serię prostych doświadczeń i zadając pytania typu „co się stanie, gdy?” zachęca uczniów do poznawania tajników i zrozumienia przyrody.
Artykuł ten może być wykorzystany na różne sposoby w procesie kształcenia. Nauczyciele mogą przeprowadzić proponowane doświadczenia, adaptując je odpowiednio do swoich potrzeb. Dodatkowo nauczyciele mogą zaproponować własne doświadczenia.
Vangelis Koltsakis, Grecja