Muziek in het natuurkundelokaal Teach article

Vertaald door Jetse Das. Caroline Molyneux, werkzaam op de Balshaw's Church of England High School in het Verenigd Koninkrijk, legt uit hoe ze haar klassen helpt feiten en concepten uit haar lessen beter te onthouden.

Van muziek is bekend dat het onze gevoelens kan beïnvloeden en nieuwe energie kan geven (Brewer, 1995). Het kan herinneringen oproepen, hersenactiviteit stimuleren en de geest prikkelen. In de consumentenmaatschappij van vandaag de dag kan een stukje klassieke muziek ons laten denken aan een bepaald type auto. Een populair liedje rakelt de geur van een beroemd parfum op. Waarom zou deze onderbewuste eigenschap van muziek niet werken om het leerproces te bevorderen? In een multimedia-maatschappij is elk middel dat leerlingen bij de les houdt van onschatbare waarde (Beady, 2001).

Als pilot voor een project heb ik geëxperimenteerd met het gebruik van muziek bij een testklas aan het begin van de dag. Ik gebruikte ‘feel-good’ muziek, die ik ‘muziek van de dag’ noemde. Ik schreef de naam van het stuk en de componist op het schoolbord, met een ‘gedachte van de dag’. Dit waren motiverende zinnetjes of belangrijke opmerkingen die ik van de school kreeg om elke ochtend aan alle test-groepen te vertellen.

Een paar voorbeelden:

• Waarom is het Engelse woord voor afkorting, ‘abbreviation’ toch zo’n lang woord?
• Iemand die zich nooit vergist probeert nooit iets nieuws
• Verbeeldingskracht is belangrijker dan kennis (Albert Einstein)

Het viel me op, dat als ik deze zinnen gewoon voorlas, dit weinig effect had op het gedrag van de leerlingen. Maar toen ik de gedachte-van-de-dag presenteerde samen met muziek-van-de-dag, begonnen ze ineens een stuk beter op te letten. Zowel de gedachte van de dag als de muziek kregen ineens de volle aandacht. Ze wilden precies weten welke muziek het was, wie het zong of geschreven had, en wat precies de gedachte achter de gedachte van de dag was.

De respons was onvoorstelbaar. Elke dag liepen de studenten enthousiast de klas binnen, om te horen welke muziek er speelde. Ze stonden opgewonden bij de deur, voor ik aankwam, om te horen wat ik deze dag had uitgekozen. Het viel me op dat de studenten de meeste belangstelling hadden voor de muziek die ze wel eens gehoord hadden, maar waarvan ze de naam van het stuk en de componitst niet kenden, zoals de ‘Bolero’ van Ravel, en ‘Ouverture William Tell’ van Rossini. Ik bedacht thema-weken met onderwerpen als ‘Franse muziek’ of ‘musicals’.

De leerlingen begonnen zelf ideeën aan te dragen, en ze vroegen niet eens om populaire muziek uit de hitlijsten. Ze raakten er allemaal bij betrokken, de stoere en de verlegen types, jongens, meisjes. Omstebeurt mochten ze kiezen, zodat iedereen de kans kreeg om zijn of haar muziek uit te kiezen. Ze maakten er een soort sport van om de interessantste en meest onbekende stukken te vinden. De verzoeken waren onder andere de ‘Dans van de Ridders’, van Prokofiev’s ‘Romeo & Julia’ (bij CKV hadden ze dit toneelstuk van Shakespeare besproken) en ‘Matchstalk Men’ van Brian & Michael, een nummer over een artiest uit Manchester aan het begin van de twintigste eeuw, L.S. Lowry.

De leerlingen leerden op deze manier veel over muziek, en vonden het luisteren erg leuk. Ze leerden dat de muziek voor de Harry Potter films van John Williams was en ontdekten dat de voetbalveldklassieker ‘Always look on the bright side of life’ door John Cleese (van Monty Python) was geschreven. Ze herkenden het uit het stadion, maar hadden geen idee waar het vandaan kwam.

Het ochtendhumeur van mijn testklassen verbeterde aanzienlijk door het muziekproject en na afloop gingen ze opgewekt naar hun volgende les. Andere leerlingen en collega’s kwamen erbij zitten om eens te zien wat er gaande was bij dit muzikale experiment in de vroege ochtend. Het project duurde een heel kwartaal en werd zo populair dat ik het idee ben blijven gebruiken. Als ik nu ’s ochtend de muziek ooit eens vergeet beginnen ze gelijk te klagen!

Vervolgens heb ik een portfolio samengesteld van muziek die binnen het natuurwetenschappelijke (science)-kader bruikbaar is. Ik was in die tijd bezig een lessenplan voor het hele jaar voor mijn klassen samen te stellen, en probeerde bij alle onderwerpen die aan bod kwamen passende muziek te vinden en die in de lessen te verwerken.

Ik zette de muziek aan als de kinderen de klas in liepen. Ze begonnen dan onmiddellijk met het zoeken van een link tussen de muziek en het onderwerp dat aan bod zou komen in de les. Het onderwerp had ik op het bord geschreven. Voordat de kinderen zaten, hun tas hadden gepakt en hun boek en schrift tevoorschijn hadden gehaald, waren ze al bezig met de les. De slimmere leerlingen prikkelde ik door de link tussen muziek en de les wat moeilijker te maken. Een voorbeeld hiervan was het nummer ‘Under pressure’ van Queen, dat ik gebruikte tijdens de les ‘zout in ons voedingspatroon’. Er waren verschillende leerlingen die hieruit op konden maken dat te veel zout leidt tot een hoge bloeddruk. Ze begonnen de kernpunten van de les al te raden aan de hand alleen de titel van de les en een stukje muziek!

Het idee bleef zich ontwikkelen. Op mijn website^w1 staan nu de les-titels voor de komende week. Leerlingen die mijn site bezoeken zien de titels en mogen daar passende muziek bij voorstellen die ik gebruik aan het begin van de les. Op slinkse wijze betrek ik ze niet alleen bij de les, maar beginnen ze zelfs al vooruit te denken!

In mijn zoektocht naar passende muziek heb ik niet alleen de titel gebruikt als brug naar de les, maar ook de songteksten: ‘Big Yellow Taxi’ van Joni Mitchell bijvoorbeeld bevat het zinnetje ‘They paved paradise and put up a parkinglot’ (vert: het paradijs is geasfalteerd en er zijn parkeerplaatsen aangelegd). Dit was een perfect uitgangspunt voor de les over hoe de mens zijn omgeving beïnvloedt. De leerlingen luisterden aandachtig, op zoek naar een link met de les.

Ik ontwikkelde het idee nóg verder door muziek te gebruiken bij mijn eigen presentaties. ‘Carmina Burana’ van Carl Orff is een heftig klassiek stuk dat ik gebruikte om aan te duiden wat de kwalijke gevolgen van magnetronmaaltijden zijn voor onze gezondheid. Aan de hand van het nummer ‘Je t’aime, moi non plus’ van Jane Birkin & Serge Gainsbourg kon ik uitleggen wat het effect van hormonen op tienerjongens en -meisjes is.

Om de effectiviteit van het idee te evalueren, draaide ik nummers uit voorgaande lessen en vroeg de leerlingen om terwijl het nummer speelde op te schrijven wat de kernpunten uit de les waren waarbij ik het nummer had gespeeld. De muziek was een krachtig middel om de kennis en vaardigheden uit de voorgaande lessen weer naar boven te halen. Het werkte eigenlijk ook meteen als ik de muziek aanzette. Tijdens ‘Chain reaction’ van Diana Ross, dat ik gebruikt had in een les over het zenuwstelsel en reflexen, kregen sommige leerlingen het voor elkaar alle elementen van een reflex, in de goede volgorde, op te schrijven! Dat kenmerkte wel het succes van het project, samen met alle positieve reacties van de leerlingen. “Mevrouw Molyneux heeft overal muziek voor”, of “Heeft u meer muziek voor tijdens de les?” In de pauzes hadden ze het er met elkaar over hoe mijn muziekproject de lessen een stuk leuker had gemaakt.

Hieronder een aantal voorbeelden van de muziek die ik heb gebruikt.

In de toekomst hoop ik dat de hele school het concept gaat gebruiken, misschien in samenwerking met de muziekleraren, zodat die muziek kunnen uitkiezen om te linken aan natuurwetenschappelijke onderwerpen die aan bod komen. Ik heb al een CD gemaakt met daarop de beknopte leerstof voor de leerlingen, waarop ik ze praktische tips geef en de leerpunten voor de examens op een rij zet. Hierbij gebruik ik natuurlijk ook de muziek die we tijdens de lessen hebben gedraaid en dat geeft de leerlingen een steuntje in de rug tijdens het leren.

Is dit hele project een gimmick? Nou… ja, waarschijnlijk wel. Maar we leven in een maatschappij waarin sommige gimmicks simpelweg werken. Ik geloof dat elke manier om de aandacht van de leerlingen te krijgen en ze beter te laten werken en leren de moeite van het proberen waard is.

Download

Download this article as a PDF