Ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών, η μπλε εκπαίδευση και ο θαλάσσιος εγγραμματισμός Inspire article
Μήπως αναζητείτε ένα διαδραστικό και φιλικό στο χρήστη εκπαιδευτικό εργαλείο που να βασίζεται σε χάρτες και να αφορά των ωκεανό; Καιρός να καταδυθείτε στον…
Εισαγωγή
Προκειμένου να κατανοήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε καλύτερα για να προστατεύσουμε την υγεία των ωκεανών, είναι απαραίτητο να μάθουμε με ποιόν τρόπο ο ωκεανός επηρεάζει εμάς και εμείς επηρεάζουμε τον ωκεανό. Αυτό συνήθως αναφέρεται ως «θαλάσσιος εγγραμματισμός».[1] ». Για να καταφέρουμε να διαμορφώσουμε μια εγγράμματη κοινωνία σχετικά με τις θάλασσες, χρειάζεται να μεταδώσουμε τα δεδομένα και τις πληροφορίες που διαθέτουμε από τους ωκεανούς με έναν ελκυστικό, εύληπτο και διασκεδαστικό τρόπο. Αυτός είναι και ο στόχος του Ευρωπαϊκού Άτλαντα των Θαλασσών,ενός δωρεάν προσβάσιμου διαδικτυακού και διαδραστικού εργαλείου, το οποίο είναι διαθέσιμο σε 24 γλώσσες και διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία χαρτογραφικών επιπέδων που προέρχονται από φυσικά (π.χ. παράκτια, γεωλογικά, μέσο βάθος, υποθαλάσσια ηφαίστεια) και κοινωνικοοικονομικά (π.χ. αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, θαλάσσιες μεταφορές, τουρισμός) χαρακτηριστικά των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών της Ευρώπης. Ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών είναι μια πρωτοβουλία της Γενικής Διεύθυνσης Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας (DG MARE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η διαχείριση του Ευρωπαϊκού Άτλαντα των Θαλασσών γίνεται από τη Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Παρατηρήσεων και Δεδομένων για τη Θάλασσα (EMODnet).
©Ευρωπαϊκή Ένωση
Ένας διαρκώς εξελισσόμενος κατάλογος με διαδραστικά χαρτογραφικά επίπεδα
Ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών αποτελείται από χαρτογραφικά επίπεδα. Αυτά τα επίπεδα χρησιμεύουν στην απεικόνιση γεωγραφικών δεδομένων με επιλεγμένη θεματολογία ενώ κάθε χαρτογραφικό επίπεδο απεικονίζει ένα συγκεκριμένο σύνολο δεδομένων. Χάρις στον κατάλογο με περισσότερα από 275 χαρτογραφικά επίπεδα, ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών καθιστά δυνατή την εξερεύνηση από ένα ευρύ φάσμα δημοφιλών θεμάτων θαλάσσιου ενδιαφέροντος, από εκπαιδευτικούς, μαθητές και πολίτες ολόκληρης της Ευρώπης, όπως θέματα που αφορούν το περιβάλλον, τη θαλάσσια ζωή, την προστασία της φύσης, τις διακυμάνσεις της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τα θαλάσσια απορρίμματα, την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια, τον τουρισμό, την ενέργεια, τις μεταφορές και πολλά περισσότερα! Οι χάρτες αναβαθμίζονται συνεχώς με νέα δεδομένα και προστίθενται νέα χαρτογραφικά επίπεδα.
Οι χρήστες του Άτλαντα μπορούν να επιλέξουν την προβολή ενός επιπέδου του χάρτη κάθε φορά ή το συνδυασμό δύο ή τριών επιπέδων ταυτόχρονα προκειμένου να δημιουργήσουν το δικό τους χάρτη με βάση τις πληροφορίες που αυτοί αναζητούν. Για παράδειγμα, εάν συνδυαστεί το χαρτογραφικό επίπεδο με τα δεδομένα από τους πλωτήρες του συστήματος Argo (αυτόνομοι παρασυρόμενοι πλωτήρες που εκτελούν κατακόρυφες μετρήσεις στην υδάτινη στήλη (προφίλ) και συλλέγουν δεδομένα από το θαλάσσιο περιβάλλον) και το επίπεδο με τα δεδομένα από τα υποβρύχια υδρόπτερα (αυτόνομα υποβρύχια οχήματα που μπορούν να καταδύονται και να αναδύονται διαδοχικά στο θαλάσσιο περιβάλλον μεταβάλλοντας την πυκνότητα τους ώστε να καταγράφουν αυτόματα θαλάσσια επιστημονικά δεδομένα), είναι δυνατόν να προβληθούν ταυτόχρονα δεδομένα από διαφορετικά ωκεανογραφικά όργανα που ποντίζονται στη θάλασσα.
Ο χρήστης είναι επίσης δυνατόν να παρατηρήσει προκαθορισμένους χάρτες που δημιουργήθηκαν από την ομάδα του Άτλαντα με συνδυασμούς επιπέδων χαρτών που πραγματεύονται θέματα όπως η θαλάσσια ζωή, η υδατοκαλλιέργεια ή οι θαλάσσιες μεταφορές.
©Ευρωπαϊκή Ένωση
Για κάθε χαρτογραφικό επίπεδο, παρέχεται μια περιγραφή με επιπρόσθετες λεπτομέρειες όσον αφορά το περιεχόμενο αλλά και με μια παράθεση για τον πάροχο των δεδομένων. Αυτό επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές να αναγνωρίσουν με ευκολία την πηγή των δεδομένων και να αποκτήσουν περισσότερες πληροφορίες εάν το επιθυμούν. Ένα σύνολο δεδομένων από 18 παρόχους συνεισφέρουν δεδομένα στον Άτλαντα συμπεριλαμβανομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Δικτύου Θαλάσσιων Παρατηρήσεων και Δεδομένων (EMODnet), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (European Environmental Agency EEA), της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), του Κοινού Κέντρου Ερευνών (Joint Research Center, JRC), ), της υπηρεσίας Copernicus για την παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος (Copernicus Marine Service), του δικτύου Ευρωπαϊκών μπλε σχολείων (Network of European Blue Schools), του φόρουμ Νέοι για τον ωκεανό (Youth4Ocean Forum), και της πλατφόρμας EU4Ocean Platform.
Ένας χάρτης δημοσιεύεται κάθε εβδομάδα στο θαλάσσιο φόρουμ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Commission’s Maritime Forum) προκειμένου να αναδείξει ένα ενδιαφέρον χαρτογραφικό επίπεδο, υπό το φώς πρόσφατων ειδήσεων σχετικά με τον ωκεανό, ενός παρελθοντικού ή επερχόμενου γεγονότος ή μιας αλλαγής σε μια πολιτική. Για να παραμείνετε ενημερωμένοι μπορείτε να ακολουθήσετε τον Άτλαντα στο Twitter στο σύνδεσμο @EuropeAtlasSeas.
Χρήσιμες λειτουργίες
H διαδραστική φύση του Άτλαντα παρέχει έναν αριθμό λειτουργιών συμπεριλαμβανομένων:
- την αναζήτηση για χαρτογραφικά επίπεδα,
- την προσαρμογή της σειράς των επιπέδων και της διαφάνειας τους για καλύτερη αναγνωσιμότητα των χαρτών,
- την επιλογή επάνω στον χάρτη για την αναζήτηση επιπλέον πληροφοριών,
- τη μεγέθυνση μιας συγκεκριμένης περιοχής,
- το διαμοιρασμό, την ενσωμάτωση και την εκτύπωση χαρτών,
- την εύρεση των γεωγραφικών συντεταγμένων οποιασδήποτε τοποθεσίας ή μιας τοποθεσίας από τις γεωγραφικές της συντεταγμένες,
- τον υπολογισμό των αποστάσεων μεταξύ δύο τοποθεσιών όπως επίσης και του εμβαδού μιας πολυγωνικής επιφάνειας χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο μετρήσεων.
Οι χάρτες που παράγονται με αυτή τη διαδικασία μπορούν εύκολα να εκτυπωθούν, να ενταχθούν σε παρουσιάσεις, σε μαθήματα και σε άρθρα, να διαμοιραστούν στα κοινωνικά δίκτυα και να ενσωματωθούν σε ιστοτόπους και σε ιστολόγια.
Εργαστείτε στον δικό σας Άτλαντα με τη λειτουργία Οι Χάρτες μου
Η τελευταία εξέλιξη αφορά την προσθήκη στον Άτλαντα της λειτουργίας Οι Χάρτες μου. Με αυτή τη νέα λειτουργία είναι πλέον δυνατόν να διαθέτετε το δικό σας χώρο εργασίας στον Άτλαντα και να μπορείτε να:
- αποθηκεύσετε την επιλογή με τα χαρτογραφικά επίπεδα,
- προσθέσετε έναν τίτλο στο χάρτη,
- δημιουργήσετε μια ωραία μικρογραφία ή να την αντικαταστήστε με μια εικόνα,
- προσθέσετε μια περιγραφή στον χάρτη.
Αυτοί οι χάρτες είναι προσβάσιμοι μόνο σε εσάς μέσω ενός κωδικού ο οποίος μπορεί να δημιουργηθεί ακολουθώντας τις οδηγίες εγγραφής.
Καθώς αυτή η νέα λειτουργία βρίσκεται σε δοκιμαστική φάση, η ομάδα του Άτλαντα αναζητά δραστήριους καθηγητές προκειμένου να δοκιμάσει τη λειτουργία Οι Χάρτες μου και να παρέχει ανατροφοδότηση και ιδέες με σκοπό να βελτιωθεί περαιτέρω για να καλύψει τις ανάγκες των καθηγητών. Ενδιαφέρεστε να συνεισφέρετε στη βελτίωση του νέου εργαλείου; Δοκιμάστε το και συμπληρώστε τη διαδικτυακή έρευνα για να υποβάλετε μια ανατροφοδότηση!
Ένα πολύγλωσσο εργαλείο για τον θαλάσσιο εγγραμματισμό
Ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών είναι διαθέσιμος σε 24 γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι χρήστες μπορούν σχετικά εύκολα να αλλάξουν τη γλώσσα στην οποία παρατηρούν τους χάρτες. Χάρις στο ενσωματωμένο διαδραστικό εργαλείο βοήθειας, το οποίο είναι και αυτό διαθέσιμο σε 24 γλώσσες, οι καθηγητές μπορούν ωφεληθούν με την ταχεία κατανόηση για τον τρόπο που δουλεύει ο Άτλαντας και να αποκτήσουν μια γενική εικόνα για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην σχολική τάξη. Επιπρόσθετα, οι μαθητές μπορούν να γίνουν γρήγορα ανεξάρτητοι στη χρήση του Άτλαντα ώστε να διεξάγουν τη δική τους έρευνα για την απόκτηση πληροφοριών.
© Ευρωπαϊκή Ένωση
© Ευρωπαϊκή Ένωση
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες προς εφαρμογή που βασίζονται σε χάρτες
Από το μενού του Άτλαντα οι καθηγητές έχουν πρόσβαση στη Γωνιά του Καθηγητή όπου μπορούν να βρουν έτοιμες προς χρήση εκπαιδευτικές ασκήσεις στα Αγγλικά, στα Γαλλικά και στα Πορτογαλικά για τους μαθητές διαφορετικών ηλικιών όπως επίσης και διασκεδαστικές δραστηριότητες όπως το Κυνήγι Θησαυρού και Εικονικοί Αγώνες Σκαφών!
© Ευρωπαϊκή Ένωση
Οι μαθητές μετατρέπονται σε επιστήμονες και σε δημιουργούς δεδομένων
Το 2022 έγινε ένα σημαντικό βήμα ώστε οι μαθητές να μην μένουν απλοί χρήστες του Άτλαντα αλλά επίσης να γίνουν πάροχοι δεδομένων μέσα από μια πρόσκληση για τα σχολεία με τον τίτλο «Γίνε επιστήμονας! Η χαρτογράφηση της κλιματικής αλλαγής στη θάλασσα και στις πλωτές οδούς» που οργανώνει η Δράση Εκπαίδευση για το Κλίμα και ο Ευρωπαϊκός Άτλαντας των Θαλασσών.
Τα σχολεία της Ευρώπης καλούνται να μετρήσουν την επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας, των ποταμών, των λιμνών ή των μικρότερων λιμνών και να υποβάλλουν τα δεδομένα τους διαδικτυακά προκειμένου να συνεισφέρουν σε έναν νέο χάρτη του Ευρωπαϊκού Άτλαντα των Θαλασσών.[2] Η διαδικασία συλλογής δεδομένων θα ολοκληρωθεί στις 31 Μαρτίου του 2023 και θα ακολουθήσει η αξιολόγηση των δεδομένων και η παραγωγή ενός νέου χάρτη μέσα στους επόμενους μήνες. Αυτός ο χάρτης θα είναι ο πρώτος χάρτης της επιστήμης των πολιτών στον Άτλαντα!
© Ευρωπαϊκή Ένωση
Συνάφεια του προγράμματος σπουδών και των μαθησιακών στόχων
Χρησιμοποιώντας τον Ευρωπαϊκό Άτλαντα των Θαλασσών οι μαθητές μπορούν να αναπτύξουν ένα πλήθος ικανοτήτων όπως:
- η ανάγνωση, η κατανόηση και η αλληλεπίδραση με τον χάρτη,
- η ανάγνωση και η κατανόηση πληροφοριών από γραφήματα,
- η δημιουργία χάρτη χρησιμοποιώντας διαφορετικά χαρτογραφικά επίπεδα,
- η μέτρηση αποστάσεων στο χάρτη,
- η εκμάθηση στην αναζήτηση πληροφοριών διαδικτυακά και η περίληψη των ευρημάτων σε μια παρουσίαση,
- η εργασία σε διαφορετικές γλώσσες.
Ο Άτλαντας μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην τάξη για να επεκτείνει τη γνώση των θαλάσσιων επιστημών, της γεωγραφίας, της γεωεπιστήμης, της οικολογίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, των οικονομικών και της βιώσιμης ανάπτυξης. Μπορεί επίσης να υποστηρίξει τις διαθεματικές δραστηριότητες και τα σχέδια εργασίας (projects). Επιπλέον ο Άτλαντας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετική γλώσσα από τη μητρική τους και να υποστηρίξει τη μάθηση σε άλλες γλώσσες.
Η ανατροφοδότησή σας είναι σημαντική
Η συνεισφορά σας ως δάσκαλοι και ως εκπαιδευτικοί είναι σημαντική για τη βελτιστοποίηση του Ευρωπαϊκού Άτλαντα των Θαλασσών αλλά και για τη διαβεβαίωση ότι καλύπτει τις ανάγκες σας. Μη διστάσετε να μας στείλετε μια ανατροφοδότηση , τις ιδέες και τις προτάσεις σας μέσω του έντυπου ανατροφοδότησης που είναι διαθέσιμη από το μενού του Άτλαντα!
References
[1] Ocean Literacy: http://ioc.unesco.org/our-work/ocean-literacy
[2] Education for Climate Challenge: Students become Data Providers!: https://webgate.ec.europa.eu/maritimeforum/en/node/7469
Resources
- Βρείτε την ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Άτλαντα των Θαλασσών.
- Μια εβδομαδιαία συλλογή από χάρτες είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του προγράμματος EMODnet.
- Διαβάστε για τις 7 Αρχές του θαλάσσιου γραμματισμού.
- Μάθετε για τη δράση Εκπαίδευση για το Κλίμα.
- Ανακαλύψτε τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Εκπαιδευτών Θαλάσσιας Επιστήμης (EMSEA).
- Κατανοήστε το ρόλο των ωκεανών στην κλιματική αλλαγή: Harrison T, Khan A, Shallcross D (2017) Climate change: why the oceans matter. Science in School 39: 12–15.
- Δοκιμάστε ορισμένες δραστηριότητες στην τάξη σχετικά με την θερμική διαστολή του νερού: Ribeiro CI, Ahlgren O (2021) An ocean in the school lab: rising sea levels. Science in School53.
- Πειραματιστείτε με το διοξείδιο του άνθρακα και διδάξτε χημεία των ωκεανών: Ribeiro CI, Ahlgren O (2021) An ocean in the school lab: carbon dioxide at sea. Science in School55.
- Μάθετε για τα έργα της φυσικής κάτω από τα κύματα με αυτά τα πειράματα στην τάξη: Watt S (2012) Movers and shakers: physics in the oceans. Science in School25: 28–33.
- Βάλτε τους μαθητές σας να προβλέψουν τον καιρό: Birba M, Kondilis T (2016) Wind and rain: meteorology in the classroom. Science in School 38: 36–41.
Review
Είστε δάσκαλος και σας εμπνέουν οι χάρτες της θάλασσας και επιθυμείτε να λάβετε τους δικούς σας εξατομικευμένους χάρτες; Τότε αυτό το άρθρο είναι ιδανικό για εσάς: παρουσιάζει ένα πλούσιο και δυναμικό διαδικτυακό τόπο όπου μπορείτε να βρείτε, να προσαρμόσετε και να κατασκευάσετε πολυεπίπεδους χάρτες σε μια πληθώρα θεμάτων σχετικών με τη θάλασσα: γεωγραφικά χαρακτηριστικά, φυσικό περιβάλλον, οικονομία, ανθρωπογενείς πιέσεις, διακυβέρνηση, πολιτική και πολλά περισσότερα.
Το άρθρο έχει γραφτεί σε απλό και καθαρό λόγο, το οποίο το καθιστά κατάλληλο τόσο για δασκάλους όσο και για μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οπότε καταδυθείτε και εξερευνήστε το μόνοι σας ώστε να αποκτήσετε μια γεύση από τις δυνατότητες του Άτλαντα για την εκπαίδευση και τη μάθηση σχετικά με τον θαλάσσιο εγγραματισμό.
Giulia Realdon, University of Camerino, Italy