Τι συμβαίνει μετά; Μια διδακτική στρατηγική για να προκαλέσετε τους μαθητές όλων των τάξεων να μιλήσουν Teach article
Μετάφραση Γιώργος Κουντουριώτης (George Kountouriotis). Ο David Featonby, από το Ηνωμένο Βασίλειο, παρουσιάζει κάποιες απλές επιδείξεις που θα κάνουν τους μαθητές σας να σκεφτούν…
τετράχρονων στο Νηπιαγωγείο
του Newburn Manor, HB, συζητά
πως το μικρό μπαλόνι φουσκώνει
το μεγάλο
Η εικόνα δημοσιεύεται με την άδεια
του David Featonby
Πολύ συχνά, η συζήτηση με σημασία για τη επιστήμη περιορίζεται σε ένα μικρό αριθμό ομιλητικών μαθητών στην τάξη. Εδώ είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να κάνετε τον καθένα στην τάξη να μιλά και να σκέφτεται για τις επιστημονικές αρχές.
Η ακόλουθη προσέγγιση όχι μόνο προσφέρεται για ομάδες όλων των ηλικιών και ικανοτήτων, αλλά έχει ανοίξει συζητήσεις μεταξύ των παιδιών που κανονικά έχουν λίγες θετικές συνεισφορές στα μαθήματα.
Επιπλέον, μπορεί να εφαρμοστεί σε μια ποικιλία από διαφορετικές κουλτούρες και εκπαιδευτικά συστήματα, άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές χώρες. Όταν η προσέγγιση αυτή δοκιμάστηκε ως ένα πλήρες μάθημα, οι δάσκαλοι ήταν ενθουσιασμένοι σχετικά με το αποτέλεσμα που είχε στους μαθητές τους και την ανάπτυξη των λογικών τους ικανοτήτων.
Η ιδέα είναι να παρουσιάσετε στην τάξη μια σειρά από εύκολα πειράματα, όλα με ελαφρά απρόσμενα αποτελέσματα, το καθένα από τα οποία παρουσιάζει ευκαιρίες για συζήτηση. Αυτά τα πειράματα μερικές φορές αναφέρονται ως γεγονότα διαφωνίας: τα επιστημονικώς ελαφρά απρόσμενα. Μια προσέγγιση είναι να τακτοποιήσετε τους μαθητές σε μικρές ομάδες για να συναγωνιστούν μεταξύ τους για τη σωστή πρόβλεψη και να δώσουν τη σωστή εξήγηση για την κατάσταση. Παρέχει μια ιδανική εναλλακτική πρόταση για το τετριμμένο κουίζ του τέλους της χρονιάς! Οι ομάδες προκαλούνται για να καταλήξουν σε μια συμφωνία για το τι μπορεί να συμβεί, αφού τους έχουν δοθεί μια σειρά από δυνατά ενδεχόμενα. Εναλλακτικά αυτές οι ιδέες μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην αρχή ή το τέλος των μαθημάτων για μια ολόκληρη χρονιά, έτσι οι μαθητές «θα περιμένουν να βρουν τι συμβαίνει μετά» κάθε βδομάδα. Η στρατηγική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επίσης και για ένα μάθημα επανάληψης.
το μπουκάλι σπρωχθεί προς
τα αριστερά?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
σακουλάκια με φασόλια όταν
η βάση από κάτω σπρώχνεται
απότομα προς τα αριστερά?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
να γεμίσετε το δεύτερο σχεδόν
γεμάτο κωνικό δοχείο ζέσεως με
νερό από το πρώτο δοχείο?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
(που στηρίζεται από δύο
κλωστές) όταν χτυπηθεί με
ένα δεύτερο σκουπόξυλο?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
τηγάνι και ένας σε πλαστικό
κουτί, ποιος θα λειώσει πρώτος?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
όταν το φορτηγό
συγκρούεται με το κουτί?
Η εικόνα δημοσιεύεται με την
άδεια του David Featonby
Σε μικρότερα παιδιά μπορούμε να παρουσιάσουμε απλά «είτε/είτε» πειράματα ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε να παρουσιάσουμε πιο πολύπλοκες καταστάσεις που απαιτούν βαθύτερη κατανόηση. Η στρατηγική έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς με μαθητές ηλικίας 5 έως 18, και σε συνόδους εκπαίδευσης δασκάλων. Στα μικρότερα παιδιά ειδικότερα αρέσουν ιδέες που μπορούν να δοκιμάσουν στο σπίτι.
Είναι σημαντικό ότι και οι μαθητές και οι δάσκαλοι πρέπει να είναι ικανοί να καταλάβουν τι συμβαίνει: αν και οι ιδέες μπορεί να είναι ενδιαφέρουσες, τα πειράματα δεν θα έπρεπε να είναι πολύ πολύπλοκα. Η επιστήμη δεν είναι κάτι σχετικό με το μυστήριο και τη μαγεία, αλλά κάτι σχετικό με την παρατήρηση, την εξέταση, την πίστη και την κατανόηση. Η ακόλουθη λίστα περιγράφει μερικά από τα πειράματα που έχω χρησιμοποιήσει. Τα παραδείγματα δείχνουν κυρίως φυσικά φαινόμενα, αλλά η στρατηγική θα μπορούσε να δουλέψει εξίσου καλά και με τη χημεία, τη βιολογία ή άλλα επιστημονικά αντικείμενα.
Με κατάλληλες ερωτήσεις, μερικά από τα παρακάτω παραδείγματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν με νεότερους μαθητές. Ελπίζω οι ιδέες να προκαλέσουν τη φαντασία σας και να σας βοηθήσουν να σκεφτείτε άλλα πειράματα που προσφέρονται για αυτή την προσέγγιση.
Μια πιο πλήρης λίστα προτάσεων είναι διαθέσιμη στο Internetw1.
Οι αναγνώστες προσκαλούνται να υποβάλουν τις δικές προσθήκες και σχόλια στον ιστοχώρο του Science in Schoolw2.
Παραδείγματα πειραμάτων
Ιδέες για μαθητές ηλικίας 5-11 (είτε/είτε καταστάσεις)
| Ιδέα | Ερώτηση |
Απάντηση |
|---|---|---|
| Μπάλες που πέφτουν | ||
| Ρίξτε μια μπάλα του γκολφ και μια μπάλα του πινγκ-πονγκ ταυτόχρονα. | Θα προσγειωθούν οι μπάλες ταυτόχρονα ή η μια πριν από την άλλη? | Ναι Οι μπάλες θα προσγειωθούν ταυτόχρονα. Η αντίσταση του αέρα δεν είναι σημαντική στις μικρές ταχύτητες. |
| Επιπλέοντα πορτοκάλια | ||
| Ένα ολόκληρο πορτοκάλι επιπλέει στο νερό. Ξεφλουδίστε το και βάλτε το πάλι στο νερό. | Θα βουλιάξει το πορτοκάλι? | Ναι Η φλούδα λειτουργεί σαν σωσίβιο (όπως τα μπρατσάκια κατά την κολύμβηση. |
| Πάγος που λιώνει | ||
| Βάλτε ένα παγάκι σε ένα μεταλλικό τηγάνι και ένα όμοιο σε ένα πλαστικό κουτί. Το κουτί δίνει την αίσθηση του θερμού ενώ το τηγάνι του ψυχρού. | Θα λιώσει ο πάγος στο πλαστικό κουτί πρώτος? | Όχι Ο πάγος στο μεταλλικό τηγάνι (είναι καλός αγωγός) μπορεί να πάρει θερμότητα από το τηγάνι και να λιώσει. |
Ιδέες για μαθητές ηλικίας 11+ (προσφέρονται περισσότερες από 2 λύσεις)
| Ιδέα | Ερώτηση | Απάντηση |
|---|---|---|
| Σταφίδες στη λεμονάδα | ||
| Βάλτε μερικές σταφίδες σε ένα μπουκάλι λεμονάδας που μόλις ανοίξατε.( ή που μόλις ρίξατε σε ποτήρι). | Τι θα συμβεί στις σταφίδες? A. Θα επιπλέουν. B. Θα βυθιστούν. C. Θα διαλυθούν. D. Κάτι άλλο. |
D. Οι σταφίδες πρώτα βυθίζονται και μετά φυσαλίδες προσκολλώνται σ’ αυτές και έτσι ανεβαίνουν ξανά. Οι φυσαλίδες σκάνε στην επιφάνεια του υγρού και οι σταφίδες βυθίζονται ξανά. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται. |
| Μπάλα του μπάσκετ και του τέννις | ||
| Όταν ρίχνετε τη μπάλα του μπάσκετ, αναπηδά. Όταν ρίχνετε τη μπάλα του τένις, αναπηδά. | Αν τοποθετήσετε τη μπάλα του τένις πάνω από τη μπάλα του μπάσκετ και τις ρίξετε μαζί, πόσο ψηλά νομίζετε ότι θα αναπηδήσει η μπάλα του τένις? A. Θα αναπηδήσει το ίδιο ψηλά με πριν. B. Θα αναπηδήσει ψηλότερα από πριν. C. Δεν θα αναπηδήσει σχεδόν καθόλου. D. Κάτι άλλο. |
B. Όταν χτυπάτε τη μπάλα με ένα ραβδί, η μπάλα πηγαίνει μακρύτερα αν μετακινήσετε το ραβδί προς τη μπάλα. Ομοίως, η μπάλα του μπάσκετ μετακινείται προς τα πάνω μετά την αναπήδησή της, προς τη μπάλα του τένις, έτσι η μπάλα του τένις αναπηδά ψηλότερα. |
| Burning a candle at both ends | ||
| Ισορροπήστε ένα κερί ( με ελεύθερο φυτίλι και στα δύο άκρα) με μια βελόνα που περνά από το κέντρο του. Ένα άκρο θα πέσει καθώς το κερί δεν θα ισορροπήσει τέλεια. | Ανάψτε και τα δυο άκρα. Τι θα συμβεί μετά? A. Το κερί καίγεται αλλά το πάνω άκρο παραμένει πάνω. B. Καθώς το κερί καίγεται το κάτω άκρο τελικά ανεβαίνει. C. Το κάτω άκρο ανεβαίνει, μετά πέφτει, μετά ανεβαίνει και συνεχίζει έτσι. D. Κάτι άλλο. |
C. Καθώς το κάτω άκρο καίγεται, περισσότερο κερί λιώνει και πέφτει, μέχρι αυτό το άκρο να ανέβει. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει μετά στο άλλο άκρο.Το κερί που πέφτει προκαλεί την ταλάντωση του κεριού αρκετά γρήγορα. |
| Κερί που πέφτει | ||
| Τοποθετήστε ένα αναμμένο κερί τσαγιού (μικρό, σταθερό κερί) σε ένα γυάλινο βάζο. | Ρίξτε το βάζο και μετά πιάστε το. Τι συμβαίνει στην φλόγα του κεριού? A. Σβήνει. B. Γίνεται μεγαλύτερη. C. Παραμένει ίδια. D. Κάτι άλλο. |
A. Η φλόγα απαιτεί μεταφορά για να δουλέψει (τα θερμά αέρια χρειάζεται να ανέβουν ώστε το οξυγόνο να φτάσει το φυτίλι που καίγεται.) Σε μια ελεύθερη πτώση, δε συμβαίνει μεταφορά. |
Ιδέες για μεγαλύτερους μαθητές
| Ιδέα | Ερώτηση | Απάντηση |
|---|---|---|
| Μπουκάλι που εκτοξεύει νερό | ||
| Ανοίξτε μια μικρή τρύπα στον πάτο ενός πλαστικού μπουκαλιού. Γεμίστε το μπουκάλι με νερό έτσι ώστε να εκτοξεύεται από την τρύπα. | Τι θα συμβεί στον πίδακα του νερού όταν ρίξουμε το μπουκάλι προς τα πάνω στον αέρα? A. Καμιά αλλαγή. B. Ο πίδακας είναι μακρύτερος στο δρόμο προς τα πάνω και κοντύτερος στο δρόμο προς τα κάτω. C. Ο πίδακας σταματά όσο το μπουκάλι είναι στον αέρα. D. Κάτι άλλο. |
C. Το νερό είναι αβαρές όσο το μπουκάλι ταξιδεύει (σε ελεύθερη πτώση) τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω. (Η επιτάχυνσή του είναι 10 m/s2 προς τα κάτω είτε το μπουκάλι ταξιδεύει προς τα πάνω είτε προς τα κάτω.). |
| Έκλειψη του Άρη | ||
| Κοιτάξτε στο κέντρο ενός κόκκινου δίσκου πάνω σε άσπρο υπόβαθρο για περίπου 30 δευτερόλεπτα. (Αυτό γίνεται καλύτερα στην οθόνη με μια παρουσίαση PowerPoint) | Τι θα συμβεί αν ο δίσκος μετακινηθεί μακριά από σας ή γίνει μικρότερος? A. Βλέπετε τον κόκκινο δίσκο όπως πριν αλλά μικρότερο. B. Ο κόκκινος δίσκος θα έχει ένα κίτρινο φωτοστέφανο. C. Ο κόκκινος δίσκος θα έχει ένα πράσινο φωτοστέφανο. D. Ο κόκκινος δίσκος θα έχει ένα κυανό φωτοστέφανο. |
D. Οι κόκκινοι κώνοι στο μάτι κουράζονται, έτσι χρησιμοποιούνται μόνο οι μπλε και οι πράσινοι κώνοι, παράγοντας ένα κυανό φωτοστέφανο γύρω από το δίσκο. |
| Κονσερβοκούτι από φασόλια | ||
| Δέστε ένα λεπτό σχοινί γύρω από ένα κονσερβοκούτι φασολιών ( ή οποιοδήποτε κονσερβοκούτι 450 g) με το ένα ελεύθερο άκρο από πάνω και το άλλο κάτω. Στηρίξτε τα φασόλια από ένα σταθερό σημείο (π.χ. ένα γάντζο στο ταβάνι ή το πλαίσιο της πόρτας) χρησιμοποιώντας ένα σχοινί.. | Όταν τραβάτε δυνατά από το σχοινί που κρέμεται από κάτω, πού θα σπάσει το σχοινί? A. Πάνω από τα φασόλια. B. Κάτω από τα φασόλια. C. Δεν μπορείτε να το πείτε. |
B. Η αδράνεια των φασολιών αντιδρά στην αλλαγή, έτσι το σχοινί σπάει κάτω εκεί που ασκείται η δύναμη. Αν τραβήξετε απαλά το σχοινί σπάει πάνω από το κονσερβοκούτι γιατί η πλήρης δύναμη περνά από πάνω καθώς τραβάμε. |
Web References
- w1 – Για μια πιο πλήρη λίστα από προτάσεις πειραμάτων, δείτε www.scienceonstage2.co.uk
- w2 – Οι αναγνώστες καλούνται να υποβάλουν τις δικές τους προσθήκες και να κάνουν σχόλια στο καινούργιο φόρουμ του Science in School: www.scienceinschool.org/forum/whathappens
Review
Η διδασκαλία των επιστημονικών αρχών στην πρωτοβάθμια ή τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι απαραίτητη αλλά όχι εύκολη.
Σε αυτό το άρθρο, ο David Featonby παρέχει στους δασκάλους από όλες τις χώρες με μια στρατηγική και πηγές για να ενθαρρύνουν τις δεξιότητες σκέψης και τη συζήτηση στην τάξη ή το σχολικό εργαστήριο. Προκαλώντας τη συμμετοχή της τάξης σε μια σειρά απλών και εύκολων πειραμάτων, καθένα με ελαφρά ασυνήθιστα αποτελέσματα, όλοι οι μαθητές συμμετέχουν σε ένα διασκεδαστικό και πρακτικό πλαίσιο. Αυτό το χρήσιμο εργαλείο μάθησης ενθαρρύνει τους μαθητές να συμμετέχουν, να διερευνήσουν και να καταλάβουν τις επιστημονικές αρχές.
Αυτό το άρθρο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως διδακτικό βοήθημα. Οι δάσκαλοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα πειράματα που παρουσιάζονται στο άρθρο, προσαρμόζοντάς τα στις ανάγκες των μαθητών τους. Επιπλέον, το άρθρο μπορεί να προκαλέσει τους δασκάλους να σκεφτούν πειράματα σε άλλα επιστημονικά θέματα, και να τα πραγματοποιήσουν σύμφωνα με την επιτυχημένη προσέγγιση που παρουσιάζεται εδώ.
Βαγγέλης Κολτσάκης, Ελλάδα