Επιστήμη και τέχνη Understand article

Μετάφραση από τη Σεβαστή Μαλάμου (Sevasti Malamou). Ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ επιστήμης και τέχνης; Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από όσες νομίζετε.

Η επιστήμη και η τέχνη συχνά θεωρούνται αλληλοαποκλειόμενες: οι επιστήμονες θεωρούνται άκαμπτοι, λογικοί στοχαστές, ενώ οι καλλιτέχνες είναι λιγότερο λογικοί και δημιουργικοί. Αλλά αυτά τα στερεότυπα μπορεί να είναι καταστρεπτικά, ειδικά αν οι μαθητές πιστεύουν ότι πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του δρόμου των τεχνών ή της επιστήμης. Υπάρχουν  πολλά παραδείγματα, παρόλα αυτά, ανθρώπων που δεν ταιριάζουν σε αυτό το στερεότυπο: Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν και μεγάλος καλλιτέχνης και επιστήμονας, ο θεωρητικός φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν ήταν επίσης μισό-μυστικός καλλιτέχνης, και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν – που πίστευε ότι οι μεγαλύτεροι επιστήμονες ήταν και καλλιτέχνες επίσης – ήταν παθιασμένος μουσικός.

Όταν η επιστήμη συναντά την τέχνη

Η επιστήμη και η τέχνη είναι εγκωμιαστικές, και ο γραφίστας και επιστήμονας πληροφορικής John Maeda πιστεύει ότι  η καινοτομία γεννιέται όταν τα δύο θέματα ενώνονται. «Κοιτάξτε το iPod της Apple» λέει. «Ένα τέλειο παράδειγμα τεχνολογίας που υπήρχε για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα αλλά κανένας ποτέ δεν ήθελε, μέχρι που ο σχεδιασμός το έκανε κάτι επιθυμητό». Για να συνδέσουν τους καλλιτέχνες με τους επιστήμονες, κάποιοι οργανισμοί φέρνουν ακόμη και καλλιτέχνες στα εργαστήρια τους.  Οι καλλιτέχνες του CERN στο πρόγραμμα διαμονής, για παράδειγμα, ενθαρρύνουν το διάλογο ανάμεσα σε εξέχοντες επιστήμονες και οραματιστές καλλιτέχνες στο κορυφαίο κέντρο σωματιδιακής φυσικής στον κόσμο. 

Όταν η επιστήμη βοηθά την τέχνη

Η πράξη διατήρησης της τέχνης είναι μια σοβαρή επιστήμη. Πιο συγκεκριμένα, η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει  γιατί η έκθεση στο ηλιακό φως προκαλεί την αλλαγή του χρώματος στους πίνακες, και βοηθάει τους συντηρητές να κατανοήσουν πως πρέπει να αποκατασταθούν καλύτερα οι αντίκες, όπως οι μεταξωτές κουρτίνες του κρεβατιού του Βασιλιά James του Β’. Στο Λούβρο της Γαλλίας, είναι ακόμη δυνατό να κοιτάξουμε μέσα στα αντικείμενα για να ανακαλύψουμε από τι είναι κατασκευασμένα, χωρίς να τα καταστρέψουμε, χάρη σε έναν  επιταχυντή σωματιδίων που λέγεται AGLAE. Γιατί να μη χρησιμοποιήσουμε τους αναγεννησιακούς πίνακες για να μάθουμε για τη χημεία εξόρυξης χρωστικών, και να εξετάσουμε την κατάτμηση των πινάκων για να μάθουμε για τη φυσική και τα μαθηματικά;.

Όταν η επιστήμη είναι τέχνη

Τέλος, οι επιστήμονες μπορούν να δημιουργήσουν περίπλοκα έργα τέχνης χρησιμοποιώντας την επιστήμη. Όπως δείχνει ο συνθετικός βιολόγος Tal Danino,  ακόμη και τα βακτήρια μπορούν να δημιουργήσουν πολύχρωμα μοτίβα χάρη στις μοναδικές τους ιδιότητες.Αλλά μερικές φορές, η τέχνη δεν είναι απλώς εντυπωσιακή για να δούμε – μπορεί επίσης να βοηθήσει τον πλανήτη μας. Ο γλύπτης Jason deCaires Taylor, για παράδειγμα, δημιουργεί ανθρώπινα γλυπτά τα οποία βυθίζει στο βάθος του ωκεανού. Εκεί, αυτά μετατρέπονται από άψυχες πέτρες σε πολύχρωμες, νέες κατοικίες για τα κοράλλια και την άλλη θαλάσσια ζωή.