Ένα ταξίδι μέσα από το διάστημα, τις τέχνες και τις επτά θάλασσες Understand article

Μετάφραση από την Αιμιλία Ξανθοπούλου (Emily Xanthopoulos). Το Science in School δημοσιεύεται από το EIROforum, μια συνεργασία ανάμεσα στους οκτώ μεγαλύτερους Ευρωπαϊκούς…

EIROforum

Το EIROforum ενώνει τους πόρους, τις εγκαταστάσεις και την πείρα των μελών οργανισμών του για να στηρίξει την Ευρωπαϊκή επιστήμη ώστε να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της.

CERN: Και ο νικητής είναι … το FameLab έρχεται στο CERN

Στις 4 Φεβρουαρίου 2012, 22 νέοι επιστήμονες με ηλικίες μεταξύ 18 και 35 συγκεντρώθηκαν στο Globe of Science and Innovation του CERN για τους τοπικούς FameLab ημιτελικούς του Γαλλόφωνου τμήματος της Ελβετίας. Αυτός ο παγκόσμιος επιστημονικός διαγωνισμός που έχει την βάση του στην Βρετανία έχει γίνει ένα πραγματικά παγκόσμιο γεγονός: το 2012, παίρνουν μέρος περισσότερες από 20 χώρες, ανάμεσα τους για πρώτη φορά και η Ελβετία. Ωστόσο, το FameLab δεν είναι μόνο ένας διαγωνισμός. Η ιδέα είναι να δημιουργήσει επίσης μια ομάδα από νεαρούς επιστήμονες αφοσιωμένους στην έρευνά τους και στην μετάδοση της επιστήμης.

Πέντε νικητές εντυπωσίασαν την επιτροπή των ειδικών με μια τριών λεπτών παρουσίαση ενός επιστημονικού θέματος της επιλογής τους. Ανάμεσα τους είναι και ο νικητής του πρώτου βραβείου Boris Lemmer, ένας φοιτητής στο διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Göttingen, Γερμανία, που αυτή την στιγμή δουλεύει στο CERN, και ο οποίος έκανε αναπαράσταση μιας συζήτησης ανάμεσα στον πατέρα του και τον ίδιο με στεγνό χιούμορ που κέρδισε του κριτές και το κοινό. Όπως εξηγεί ο Boris, “ Αφορούσε την ημέρα που κάθε φοιτητής φοβάται, όταν δηλαδή οι γονείς θέλουν να μάθουν τι πραγματικά κάνεις.”

Στις 30 Μαρτίου στην Ζυρίχη, η Ελβετή εκπρόσωπος Bechara Saab, μια μεταδιδακτορική φοιτήτρια στο Brain Research Institute του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, επιλέχθηκε ανάμεσα στους πέντε τοπικούς φιναλίστ για να πάρει μέρος στο διεθνές γεγονός FameLab στο Cheltenham Science Festival (Φεστιβάλ Επιστήμης του Cheltenham), Μεγάλη Βρετανία, τον Ιούνιο.

Περισσότερες πληροφορίες για τον διεθνή και Ελβετικό διαγωνισμό, συμπεριλαμβανομένων και λεπτομερειών των συμμετεχόντων και νικητών

Με βάση στην Γενεύη, Ελβετία, το CERN είναι το μεγαλύτερο στον κόσμε εργαστήριο σωματιδιακής φυσικής

EFDA-JET: Τα Ρομπότ κάνουν την βρώμικη δουλειά

Το Joint European Torus (JET) είναι ένα σκάφος σε σχήμα λουκουμά, 6 μέτρα από την μια πλευρά στην άλλη, στο οποίο διενεργούνται πειράματα σύντηξης δέκα φορές πιο θερμά από τον Ήλιο.

Αυτά τα πειράματα παράγουν νετρόνια, που κάνουν τους τοίχους ραδιενεργούς, και έτσι γίνεται ανασφαλές για τους ανθρώπους να κάνουν συντήρηση μέσα στο σκάφος. Αντί αυτού, ένα ευέλικτο ζευγάρι από ρομποτικούς βραχίονες 6 μέτρων έχει αναπτυχθεί, το οποίο μπορεί να εκτελέσει κάθε είδους συντήρηση χρησιμοποιώντας περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας με τηλεχειρισμό. Το σύστημα είναι τόσο ευέλικτο που οι επιστήμονες το έχουν ακόμη και να κάνει το σκούπισμα με την ηλεκτρική σκούπα.

Η Anna Widdowson είναι μία από αυτούς τους επιστήμονες: μελετά την σκόνη. Αλλά η σκόνη που συγκεντρώνει δεν είναι μόνο τα ψίχουλα από τα μπισκότα και οι τρίχες σκύλου της περασμένης εβδομάδας, είναι το υπόλειμμα που έχει παραμείνει στο JET από τους παλμούς της σύντηξης πλάσματος, που δημιουργήθηκε από καύσιμα σε συνδυασμό με υλικό που αφαιρέθηκε με φωτιά από τους τοίχους. “Πρέπει να κάνουνε τον ισολογισμό των βιβλίων για να δούμε που έχει πάει όλη η καύσιμη ύλη,” λέει. Κάθε ίχνος των καυσίμων, που περιλαμβάνει ραδιενεργό τρίτιο, βρίσκεται, και αν είναι δυνατόν επαναχρησιμοποιείται.

Η Anna πιστεύει ότι η επένδυση πολλών εκατομμυρίων ευρώ στο σύστημα αξίζει τον κόπο. “Μισώ το σκούπισμα με την ηλεκτρική σκούπα!” γελάει. “Ο συνολικός χρόνος για το σκούπισμα με την ηλεκτρική σκούπα από τον ρομποτικό βραχίωνα ήταν πάνω από 24 ώρες στην τελευταία διακοπή λειτουργίας. Για φαντάσου!”

Για να μάθετε περισσότερα για το σκάφος JET, δείτε το:

Rüth C (2012) Harnessing the power of the Sun: fusion reactors. Science in School 22: 42-48.

Στην τοποθεσία Culham, Μεγάλη Βρετανία, το JET είναι η Ευρωπαϊκή συσκευή σύντηξης. Η επιστημονική εκμετάλλευση του JET αναλαμβάνεται μέσω της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας για την Ανάπτυξη της Σύντηξης (EFDA)

EMBL: Όλα εντάξει – η επιτυχής επιστροφή του TARA Oceans

Μετά από δυόμιση χρόνια αρμενίζοντας τους ωκεανούς του κόσμου, η σκούνα της εκστρατείας Tara Oceans επέστρεψε στο πατρικό του λιμάνι, Lorient στην Βρετάνη, Γαλλία, στις 31 Μαρτίου 2012. Καθοδηγούμενο από τους Eric Karsenti, ανώτερο επιστήμονα στο CNRS και EMBL, και Etienne Bourgouis, πρόεδρο του Ιδρύματος Tara, το σκάφος συγκεντρώσει δείγματα για ανάλυση στο εργαστήριο από 150 περιοχές σε όλο τον κόσμο, για να μελετήσει τα αποτελέσματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη στα πλαγκτονικά και κοραλλιογενών υφάλων οικοσυστήματα και τις συνέπειες στις τροφικές αλυσίδες και την θαλάσσια ζωή.

Η επιτυχία της εκστρατείας γιορτάστηκε στο Lorient με δύο ολόκληρες ημέρες γεμάτες με εργαστήρια, εκθέσεις, διαλέξεις και άλλα, ακολουθούμενες από μια εβδομάδα με δραστηριότητες για τοπικά σχολεία κατά την διάρκεια των οποίων οι μαθητές επισκέφτηκαν το καράβι, συνάντησαν το πλήρωμα, και παρουσίασαν την δουλειά που είχαν κάνει για την διάρκεια του σχολικού έτους πάνω στο θέμα του Tara.

Και το πρόγραμμα θα συνεχιστεί – τα πρώτα επιστημονικά αποτελέσματα πρόκειται να δημοσιευθούν, αλλά η ανάλυση των δειγμάτων θα πάρει ακόμη αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί, και το πρόγραμμα θα παρουσιαστεί καθ’όλη την διάρκεια του 2012, για παράδειγμα στη Συνάντηση Κορυφής της Γης στο Ρίο, Βραζιλία.

Περισσότερες πληροφορίες για την εκστρατεία Tara Oceans, συμπεριλαμβανομένων συνεντεύξεων, βίντεο, ταινιών, ιστολογιών, DVD, βιβλίων και άλλων, στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά και Πορτογαλικά

Η ιστοσελίδα του Tara Junior προσφέρει επίσης πλούσιο υλικό για παιδιά και εκπαιδευτικούς, στα Αγγλικά και Γαλλικά

Ακούστε το podcast για το Tara Oceans

Το EMBL είναι το κορυφαίο Ευρωπαϊκό εργαστήριο για θεμελιώδη έρευνα στην μοριακή βιολογία, με το αρχηγείο του στην Χαϊδελβέργη της Γερμανίας.

ESA: YouTube Space Lab – το μεγαλύτερο μάθημα επιστήμης του Σύμπαντος

Το να εκτελείται το επιστημονικό σου πείραμα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) με όλο τον κόσμο να παρακολουθεί μέσω ζωντανής ροής στο YouTube: αυτή η συναρπαστική εμπειρία περιμένει τις δύο νικήτριες ομάδες του YouTube Space Lab, μιας εκστρατείας που συγχρηματοδοτείται από τον ESA και άλλους οργανισμούς διαστήματος.

Μαθητές ηλικίας από 14 ως 18 από όλο τον κόσμο προκλήθηκαν να κατασκευάσουν ένα επιστημονικό πείραμα για να εκτελεστεί τον Σεπτέμβριο του 2012. Έξη ομάδες φιναλίστ επιλέχτηκαν από περισσότερες από 2000 προτάσεις, ανάμεσά τους και οι Laura Calvo και María Vilas από την Ισπανία που ήθελαν να δοκιμάσουν την επίδραση της μικροβαρύτητας στον τρόπο με τον οποίο διάφορα είδη υγρών αλληλεπιδρούν όταν αναμειγνύονται με χημικές ενώσεις που μειώνουν την επιφανειακή τους τάση.

Οι παγκόσμιοι νικητές, Laura Calvo και María Vilas από τις ΗΠΑ, και Amr Mohammed από την Αίγυπτο, θα έχουν την ευκαιρία να διαλέξουν μια ανεπανάληπτη διαστημική εμπειρία: η ένα ταξίδι στην Ιαπωνία για να δουν το πείραμά τους να απογειώνεται σε έναν πύραυλο με προορισμό τον ISS, η, μόλις γίνουν 18 χρονών, μια μοναδική εμπειρία εκπαίδευσης αστροναύτη στο Star City, Ρωσία, το κέντρο των Ρώσων κοσμοναυτών.

Επιπλέον, οι περιφερειακοί νικητές από την Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και την Αφρική θα πάρουν μέρος σε μια εμπειρική ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου εκπαίδευσης Αστροναυτών του ESA στην Κολωνία, Γερμανία.

Μάθετε περισσότερα για τον διαγωνισμό YouTube Space Lab, συναντήστε τους νικητές, και συμμετέχετε στο μεγαλύτερο μάθημα επιστήμης του Σύμπαντος τον Σεπτέμβριο

Ο ESA είναι η Ευρωπαϊκή πύλη στο διάστημα, με το αρχηγείο του στο Παρίσι, Γαλλία.

ESO: Το νεφέλωμα Carina αποκαλύπτεται με υπέρυθρη απεικόνιση

Το Very Large Telescope (VLT) του ESO έχει προσφέρει την πιο λεπτομερή υπέρυθρη εικόνα του αστρικού βρεφοκομείου του νεφελώματος Carina που έχει ληφθεί μέχρι τώρα. Πολλά χαρακτηριστικά που ήταν κρυμμένα μέχρι τώρα, διασκορπισμένα σε ένα θεαματικό ουράνιο τοπίο φυσικού αερίου, σκόνης και νεαρών άστρων, έχουν έρθει στο φως.

Το Νεφέλωμα είναι περίπου 7500 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό Carina (The Keel) στο τμήμα του Γαλαξία που φαίνεται καλύτερα από το νότιο ημισφαίριο. Αυτό το νέφος του πυρακτωμένου αερίου και σκόνης είναι ένα από τα πιο κοντινά στην Γη εκκολαπτήρια πολύ μεγάλων άστρων και περιλαμβάνει μερικά από τα πιο φωτεινά και πιο βαριά γνωστά άστρα. Ένα από αυτά, το μυστηριώδες και εξαιρετικά ασταθές άστρο Eta Carinae, ήταν το δεύτερο πιο λαμπρό άστρο σε ολόκληρο τον νυχτερινό ουρανό για αρκετά χρόνια γύρω στο 1840 και είναι πιθανόν να εκραγεί σαν ένας υπερκαινοφανής στο κοντινό σε αστρονομικούς όρους μέλλον (δηλαδή τα επόμενα εκατομμύρια χρόνια). Το Νεφέλωμα Carina είναι το τέλειο εργαστήριο για αστρονόμους που μελετούν τις βίαιες γεννήσεις και τις πρώιμες ζωές των άστρων.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε το δελτίο τύπου

Το ESO είναι το πιο παραγωγικό αστεροσκοπείο στον κόσμο, με τα κεντρικά του γραφεία στο Garching κοντά στο Μόναχο, Γερμανία, και τα τηλεσκόπια του στην Χιλή

ESRF: Ο Πικάσο συναντά τον Αϊνστάιν – ένας διαγωνισμός για νέους ανθρώπους

Οι τρισδιάστατες ακτίνων-Χ εικόνες που έχουν μετατραπεί σε ελαιογραφία, μόρια που εμπνέουν το σχήμα ενός γλυπτού, ένα time-lapse (μια τεχνική φωτογραφίας) μωσαϊκό του τι βλέπουν οι επιστήμονες στην δουλειά – η ESRF και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένωσαν τις δυνάμεις τους με άλλους 15 συνεργάτες κάτω από τον συντονισμό του Πολυτεχνείου Marche στην Ανκόνα, Ιταλία, για να ρίξουν φως στις κοινές ρίζες της δημιουργικότητας στην επιστήμη και τις τέχνες.

Τον Ιούλιο του 2011, τέσσερις νεαροί καλλιτέχνες επισκέφτηκαν την ESRF για μια βδομάδα, και οι δημιουργίες τους εκτίθενται σε μια έκθεση που άρχισε να ταξιδεύει σε όλη την Ευρώπη τον Φεβρουάριο του 2012. Αυτό είναι ένα από προβαλλόμενα γεγονότα της Εμβύθισης στους Κόσμους της Επιστήμης μέσα από τις Τέχνες (ISWA), ενός προγράμματος που έχει σκοπό να εμπνεύσει νέους ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη για να δημιουργήσουν έργα τέχνης με θέμα την επιστήμη.

Το πρόγραμμα ISWA είναι οργανωμένο σε πέντε καλλιτεχνικούς χώρους: μοντέρνος χορός, κινηματογράφος, σύγχρονη τέχνη, απεικόνιση και λογοτεχνία. Μαθητές ηλικίας από 15 ως 19 προσκλήθηκαν να πάρουν μέρος σε έναν Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό αναπτύσσοντας τις δικές τους δημιουργίες σε αυτές τις κατηγορίες για να κερδίσουν ένα από τα 35 ελκυστικά βραβεία. Η τελική εκδήλωση για όλους τους νικητές θα γίνει στην ESRF τον Φεβρουάριο 2013.

Τοποθετημένη στην Grenoble, Γαλλία, η ESRF λειτουργεί την πιο ισχυρή πηγή Ακτινοβολίας Σύγχροτρου στην Ευρώπη

European XFEL: Η πρόκληση των δεδομένων

Η ακτίνων-Χ λέιζερ εγκατάσταση του Ευρωπαϊκού XFEL θα παράγει μια απίστευτη ποσότητα δεδομένων – και όλα θα πρέπει να αποθηκευτούν και να τεθούν στην διάθεση για ανάλυση. Τα όργανά του θα παράγουν 10 εκατομμύρια gigabytes δεδομένα τον χρόνο τα πρώτα χρόνια, αυξάνοντας σε περισσότερα από 50 εκατομμύρια gigabytes δεδομένα ως αποτέλεσμα των αναβαθμίσεων του ανιχνευτή. Για να έχετε μια εικόνα της αποθήκης 50 εκατομμυρίων gigabytes δεδομένων, φανταστείτε 10 εκατομμύρια DVD στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο – θα έφταναν σε ύψος 12 χιλιομέτρων.

“Οι εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες δεδομένων που παράγονται στα λέιζερ ακτίνων-Χ ελεύθερων ηλεκτρονίων απαιτούν έναν νέο τρόπο σκέψης για το πως πρέπει να διαχειρίζονται και να αναλύονται τα δεδομένα,” λέει ο Christopher Youngman, αρχηγός της ομάδας ‘Απόκτηση και Έλεγχοι Δεδομένων’ του Ευρωπαϊκού XFEL. Στο Ευρωπαϊκό XFEL, τα δεδομένα θα αποθηκευτούν με ασφάλεια σε ένα μεγάλο σύστημα δίσκου, αξιοποιώντας παρόμοιες τεχνολογίες με αυτές που χρησιμοποιούνται από εταιρίες όπως η Google. Για να εξασφαλίσουν αρκετή ισχύ υπολογιστών όταν θα αρχίσει να λειτουργεί η ακτίνων-Χ λέιζερ εγκατάσταση, η ομάδα έχει αρχίσει να διερευνά τις δυνατότητες των επεξεργαστών που χρησιμοποιούνται στις κάρτες γραφικών για να κάνουν τους υπολογισμούς.

Η Ευρωπαϊκή XFEL είναι μία ερευνητική εγκατάσταση που βρίσκεται αυτή την περίοδο υπό κατασκευή στη περιοχή του Αμβούργου στην Γερμανία. Θα παράγει εξαιρετικά έντονες αναλαμπές ακτίνων-Χ που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι ερευνητές σε όλο τον κόσμο

ILL: Το DNA είναι τόσο ελαστικό όσο το νάιλον

Οι επιστήμονες νετρονίων στο ILL έχουν μετρήσει πόσο γρήγορα ταξιδεύει ο ήχος κατά μήκος του DNA για να προσδιορίσουν την δομική του ελαστικότητα η ‘ακαμψία’, και να εξηγήσουν την μεγάλη ποικιλία των τιμών που έχουν ληφθεί από προηγούμενες μετρήσεις.

Η διπλού-έλικα δομή του DNA είναι διαρκώς μηχανικά στριμμένη, λυγισμένη και τεντωμένη μέσα στο κύτταρο μέσω αλληλεπιδράσεων με πρωτεΐνες. “Το να καθορίσεις την ποσότητα της μοριακής ελαστικότητας του DNA είναι βασικό στην κατανόηση μας των βιολογικών λειτουργιών του,” λέει ο Mark Johnson, φυσικός στο ILL.

Η ομάδα χρησιμοποίησε το ολοκαίνουργιο IN5 φασματόμετρο στο ILL – και την εξαιρετικά υψηλή ροή νετρονίων – για να μετρήσει την δομική ευλυγισία του μορίου. Σε δείγματα DNA που τοποθετήθηκαν μέσα στο όργανο, η ομάδα μέτρησε πως τα ηχητικά κύματα ταξιδεύουν κατά μήκος της δομής διπλού-έλικα. Μετρώντας σταθερές συχνοτήτων και δυνάμεων, μπόρεσαν να προσδιορίσουν την ακαμψία/σκληρότητα του DNA σε 83 N/m, που είναι πιο δύσκαμπτο από ότι προέβλεψαν οι κλασσικές μετρήσεις. Αυτή η τιμή είναι περίπου ισοδύναμη με αυτή του νάιλον, που συνήθως χρησιμοποιείται στην κλωστοϋφαντουργία.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε το δελτίο τύπου, στην ιστοσελίδα του ILL, η την ερευνητική εργασία:

Van Eijck L et al. (2011) Direct determination of the base-pair force constant of DNA from the acoustic phonon dispersion of the double helix. Physical Review Letters 107, 8: 1-5. doi: 10.1103/PhysRevLett.107.088102

Το ILL είναι ένα διεθνές ερευνητικό κέντρο στην αιχμή της επιστήμης και τεχνολογίας των νετρονίων που έχει την βάση του στην Grenoble, Γαλλία

Institutions

License

CC-BY-NC-ND

Download

Download this article as a PDF