Imagine (Φαντάσου)…. Ανταλλαγή ιδεών στις επιστήμες της ζωής Teach article

Μεταφρασμένο από την Αλίκη Povτoγiavvn (Aliki Rontoyianni). Με τη συμβολή ενθουσιωδών μαθητών και επιστημόνων, ο Ολλανδικός σχολικός διαγωνισμός  «Imagine»  στηρίζει τη…

Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με τη σύνδεση της έρευνας στον τομέα των επιστημών της ζωής  και  της εκπαίδευσης αποτελεί τη φιλοδοξία του σχολικού διαγωνισμού Imagine στην Ολλανδία. Η ιδέα είναι απλή: επιστήμονες καλούνται να υποβάλουν προτάσεις για τεχνολογικές εφαρμογές σε αναπτυσσόμενες χώρες. Στη συνέχεια, στα πλαίσια εθνικού σχολικού διαγωνισμού, ομάδες μαθητών 16 – 18 ετών μετατρέπουν αυτές τις προτάσεις σε επιχειρηματικά σχέδια. Οι επιτυχόντες στο διαγωνισμό παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε ειδικό ακροατήριο σε διεθνή σύσκεψη. Στο τέλος μόνο μια ομάδα κερδίζει το μεγάλο βραβείο του διαγωνισμού που είναι η υλοποίηση του επιχειρηματικού της σχεδίου και η επίσκεψη της στη χώρα εφαρμογής.

Η έρευνα στις επιστήμες της ζωής έχει να επιδείξει πολλές καινοτόμες εφαρμογές από τις οποίες μπορούν να ωφεληθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η χρήση μυκήτων εναντίων των κουνουπιών που μεταδίδουν την ελονοσία, η βιολογική ενδυνάμωση των εδαφών καθώς και η επεξεργασία των υδατικών λυμάτων μέσω της νανοδιήθησης. Η πρακτική εφαρμογή με χαμηλό κόστος των αποτελεσμάτων της βασικής έρευνας δεν είναι στις περισσότερες περιπτώσεις μια απλή υπόθεση. Αποτελεί όμως μια πρόκληση και σύμφωνα με τον Joost Uitdehaag, συμμετέχοντα ερευνητή: « είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία. Πέρα από τις καθημερινές ασχολίες ενός επιστήμονα είναι μια ευχάριστη προοπτική να εργάζεσαι για να προσφέρεις κάτι ουσιαστικό σε μια αναπτυσσόμενη χώρα».

Χρησιμοποιώντας την επιστήμη

Η πρόκληση για τους μαθητές είναι να μετατρέψουν τις επιστημονικές προτάσεις σε επιχειρηματικά σχέδια. Το έντυπο του διαγωνισμού με τις περιγραφές των προτάσεων αποστέλλεται στους συμμετέχοντες οι οποίοι καλούνται να επεξεργαστούν επαρκώς τα επιστημονικά, οικονομικά και κοινωνικά στοιχεία ώστε να πείσουν στη συνέχεια το ακροατήριο ότι το σχέδιο μπορεί να εφαρμοστεί. Η τελική επιλογή στη μορφή του προγράμματος είναι δική τους, απαραίτητα όμως θα πρέπει να δίνουν απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:

• Τι είδους τεχνολογία χρησιμοποιείται;
• Που ακριβώς θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα;
• Πως αυτό θα επηρεάσει τους κατοίκους στην αναπτυσσόμενη χώρα;
• Ποιους σκοπεύετε να πλησιάσετε;
• Ποιο είναι το κόστος;
• Ποια είναι  τα πιθανά προβλήματα;

Πέρα από τη κατανόηση σε βάθος της επιστημονικής και τεχνολογικής πλευράς του σχεδίου, οι μαθητές έχουν να αντιμετωπίσουν πλήθος οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων. Για τη βοήθειά τους υπάρχουν δυο δραστηριότητες στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν:

1. Αφού συγκεντρώσουν πληροφορίες από το internet και συζητήσουν με τους καθηγητές τους, μπορούν να διεξάγουν πειράματα στα εργαστήρια των επιστημόνων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και να θέσουν σε αυτούς κατ’ ευθείαν τις ερωτήσεις τους.
2. Kατά τη διάρκεια ειδικής ημερίδας στο Εθνικό Μουσείο Εθνολογίας στο Leiden οι μαθητές μπορούν να συζητήσουν με ειδικούς τι σημαίνει να εργάζεσαι σε αναπτυσσόμενη χώρα και ποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν.

Στον τελικό

Μια επιτροπή ειδικών επιλέγει πέντε επιχειρηματικά σχέδια για το μεγάλο τελικό του διαγωνισμού όπου σε διεθνή διάσκεψη οι επιτυχόντες παρουσιάζουν τα σχέδιά τους ενώπιον ειδικού ακροατηρίου και της κριτικής επιτροπής. Οι μαθητές με τη συνεργασία ειδικών κινηματογραφιστών έχουν ετοιμάσει σχετικό βίντεο. Επίσης έχουν εκπαιδευτεί στις τεχνικές παρουσίασης και στη χρήση του PowerPoint ώστε να δώσουν μια υψηλής ποιότητας και ελκυστική παρουσίαση.

Μετά την παρουσίαση, η κριτική επιτροπή συνεδριάζει για να επιλέξει την νικήτρια ομάδα. Το πρόγραμμα Imagine υποστηρίζει την εφαρμογή του νικητήριου προγράμματος. Μετά από τη φάση των οικονομικών διευθετήσεων και τις σχετικές επαφές οι επιστήμονες και οι επιτυχόντες μαθητές επισκέπτονται τη χώρα εφαρμογής. Επιστρέφοντας από τη Μοζαμβίκη ο Chang Liu, επιτυχών μαθητής του Imagine 2004 αναφέρει : « Ήταν πολύ καλύτερα απ’ ότι περίμενα. Πίστευα ότι η επαφή με τους επιστήμονες θα ήταν πολύ τυπική. Εμείς όμως απλώς περάσαμε υπέροχα..»

Στόχος η ανάπτυξη

Τέσσερα προγράμματα Imagine βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη: ο Ολλανδός μηχανικός Bram van Beek έχει κατασκευάσει μια δεξαμενή στη Μοζαμβίκη όπου παράγει βιοντήζελ από φύκια. Ο Κενυάτης καλλιεργητής αβοκάντο James Kariuki  παράγει έλαιο από υπερώριμα αβοκάντο που χρησιμοποιείται στα καλλυντικά. Ο Bob Ursem, διευθυντής του βοτανικού κήπου στο Delft, φέρνει νέα ζωή σε μια φυτεία στο Σουρινάμ και ο ερευνητής Johan Baars βοηθά στην καταπολέμηση του υποσιτισμού στη Γκάνα με ένα σχέδιο καλλιέργειας μανιταριών τύπου oyster (στρείδι).

Βασικά

Ο σχολικός διαγωνισμός Imagine διεξάγεται στην Ολλανδία από το 2003. Ο πέμπτος γύρος θα αρχίσει το Σεπτέμβρη του 2007. Η πρωτοβουλία προέρχεται από το Κέντρο Kluyver για τη Γενετική της Βιομηχανικής Ζύμωσης, Ολλανδική επιτροπή έρευνας με σκοπό τη χρήση της γενετικής για τη βελτίωση των μικροοργανισμών που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές ζυμώσεις. Το 2005 ο ιδρύθηκε ο οργανισμός Imagine Life Sciences σε συνεργασία με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Delft που διασφαλίζει τη συνέχεια του σχολικού διαγωνισμού καθώς και την εφαρμογή των προγραμμάτων που προκρίθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.

Οι ιδέες στην πράξη

Η δυναμική του διαγωνισμού στηρίζεται στο συνδυασμό τριών στόχων: την ενθάρρυνση των επιστημόνων να προωθήσουν την εφαρμογή της έρευνάς τους προς όφελος της κοινωνίας, την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα ανάπτυξης καθώς και την εφαρμογή χρήσιμων προγραμμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Όμως η οργάνωση του διαγωνισμού απαιτεί πολύ χρόνο και υπάρχουν πολλές πιθανές παγίδες. Αν ενδιαφέρεστε να οργανώσετε έναν παρόμοιο διαγωνισμό στη χώρα σας ίσως οι επόμενες λεπτομέρειες σας φανούν χρήσιμες:

Πρώτα απ’ όλα δεν είναι εύκολο να γραφεί ένα καλό πρόγραμμα. Χρειάζεται να βρεθούν ερευνητές οι οποίοι να είναι διατεθειμένοι να αφιερώσουν χρόνο και κόπο. Στη συνέχεια οι προτάσεις τους θα πρέπει να ελεγχθούν για τη σχετικότητα, την πολιτισμική αποδοχή καθώς και για άλλους περιορισμούς όπως θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Κάθε πρόγραμμα αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση και απαιτεί συνεχή παρακολούθηση όλο το χρόνο.

Η εύρεση ενθουσιωδών μαθητών είναι ένα άλλο σημαντικό θέμα. Χρειάζεται καλή γνώση του κατά τόπους σχολικού συστήματος ώστε η περισσότερη δουλειά για το πρόγραμμα να γίνεται τις ώρες του σχολείου. Η παρακολούθηση συμβουλίων δασκάλων μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των θεμάτων που θα μπορούσαν να απασχολήσουν μαθητές και καθηγητές.

Τέλος η εφαρμογή τεχνικών προγραμμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Η εμπειρία από τις αποστολές βοήθειας έχει δείξει καθαρά τους κινδύνους που σχετίζονται με τη διακίνηση ιδεών δυτικού τύπου σε άλλους πολιτισμούς. Τα προγράμματα δε μπορούν να επιτύχουν αν δεν ανταποκρίνονται στις τοπικές παραδόσεις και συνήθειες. Η επιτυχία ενός σχεδίου δεν εξασφαλίζεται απαραίτητα από την καινοτομία του, αλλά από το πόσο πρακτικά εφαρμόσιμο είναι, από τη σχέση κόστους – αποτελέσματος, από την αυτάρκειά του καθώς και τις χρονικές προϋποθέσεις που θέτει.

Το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων βρίσκεται στη αλληλεπίδραση με σχετικά δίκτυα και οργανισμούς οι οποίοι έχουν ήδη θεμελιωμένη συνεργασία με ερευνητές, σχολεία καθώς και αναπτυξιακά προγράμματα.

Η οργάνωση ενός τέτοιου διαγωνισμού απαιτεί κόπο, αφοσίωση και ενθουσιασμό τόσο από τους οργανωτές όσο και από όλους όσους προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο τους. Η επιτυχία όμως ενός τέτοιου προγράμματος προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση. Βάζοντας πρωτοποριακές ιδέες στην πράξη το πρόγραμμα Imagine κινητοποιεί επιστήμονες, δασκάλους και μαθητές να ανταλλάσσουν ιδέες στο πεδίο των επιστημών της ζωής.

Download

Download this article as a PDF