Yeryüzünün Tuzu Inspire article

Tercüme eden: Serkan Koldaş (Çukurova Üniversitesi, Kimya Bölümü). Prudence Mutowo gerçekten çalıştığı organizma ile özdeşleşebilir. Nihayetinde ortak birçok noktaya sahipler. Vienna Leigh’ e son yıllarda keşfedilen ve aşırı koşullarda büyüyen arkea türleri,…

“Birleşik Krallık’a geldiğim zaman doğal olarak bir kültür şoku yaşamayı bekliyordum.” diyor, aslında eğitime yüksek lisans derecesi için gelen ve deniz aşırı öğrenciler için prestijli İngiliz Chevening Bursu’naw1 müteşekkir olan Nottingham Üniversitesi doktora öğrencisi. “İnsanların, yiyeceklerin, paranın, dilin, kültür ve havanın tamamıyla farklı olacağını bekliyordum. Özellikle hava beni hayal kırıklığına uğratmadı!”

Gerçi Prudence’den farklı olarak onun çalıştığı organizma, bizim yaşanabilir olarak adlandırdığımız çevrelerin tanımına karşı çıkmaktadır ve her ne kadar – tropikal iklimlerden gelen ziyaretçiler bile – havadan nefret edebilirlerse de Birleşik Krallık’ı yaşanamaz olarak tanımlayacak kadar ileri gidemezler. “Haloferax volcanii Ölü Deniz gibi çok tuzlu ortamlarda büyümektedir” diye açıklıyor Prudence. “Bu gibi yoğunluklarda DNA ve proteinler hayati süreçler için çok önemli etkileşimleri yerine getirememektedirler. Bu denli yoğun tuzlara maruz bırakılan organizmaların çoğunun bu koşullarda öldüğü bilinmektedir. Ayrıca Haloferax volcaniinin karmaşık bir iç sisteme sahip olduğu bilinmektedir, bunlar basit tek hücreliler olarak üzerlerinde çalışmak için hâlâ bulunmaktadırlar. Öğreneceğim çok şey var”

Prudence, Zimbabwe’deki dördüncü büyük şehir olan Mutare’de büyümüştür ve bilimde ilerlemeye olan ilgisinin büyük bir kısmını böylesi bir çevreye borçludur. “Zimbabwe bir hayvan ve vahşi yaşam çeşitliliğine sahiptir, böylesi bir çevre yaşamın kökeni ve türlerin çeşitliliği hakkındaki soruların kendiliğinden ortaya çıkmasına neden olmuştur” diye hatırlıyor Prudence. “Her hafta çevre bilimi dersimiz olduğundan okul bana aradığım cevapların bir kısmını sağladı.”

Zimbabwe Üniversitesi’nde biyokimya bölümünü bitirdikten ve eczacılıkta beş yıl araştırma geliştirmede (ar-ge) çalıştıktan sonra Prudence 2003 Eylülünde Nottingham Üniversitesi’nde^w2 uygulamalı biyoteknoloji bölümünde yüksek lisans çalışması yapmak üzere İngiliz Konseyi tarafından Chevening Bursu ile ödüllendirildi. Prudence’nin bu bursu uygulama konusundaki bir kısım motivasyonu, bir Birleşik Krallık eczacılık şirketinde Zimbabwe’deki tecrübelerine kıyasla nasıl olduğunu görmek üzere endüstriyel bir ortamda görev üstlenme şansıydı. Bu tatmin edici ve ilginç zamanı esnasında Prudence şu anki danışmanı Dr. David Scott tarafından halofilik(tuz seven) organizmalar (kutuya bakınız) üzerine verilen bir derse katıldı^w3. Scott’ın grubu organizmaların biyolojik bilgiye ilgileri ve bunları işleyişleri üzerine yoğunlaşan bir dizi biyofiziksel ve biyolojik sorun üzerine çalışmaktadır. Şu anki projeler koku alma(olfaction), arke kopya etme(transcription), küme-yığın yapısı ve eczacılık hazırlamalarındaki oluşumlar ve ideal olmayan yüksek derişimli çözeltilerin üstesinden gelmek için yöntembilimleri geliştirme üzerine çalışmaktadır. Büyüleyici bir şekilde, Prudence PhD araştırması için uygun konuyu bulmuştu.

Bununla birlikte orada kalmak ve araştırmasına devam etmek için bir davetiye yeterli değildi; Prudence bir şekilde kalışını finanse etmek zorundaydı. AB üyesi olmayan bir aday olarak mevcut bursların çoğu için uygun değildim ve devam etmek için yıllık 11000 £ luk ( yaklaşık 16000 €) bir masraf ile karşı karşıyaydım,” diyor Prudence. “Bu araştırmaya ne kadar derinlemesine dalmış olsamda bunu kafaya takıyordum! Bulabildiğim bütün uygun ödüllere başvuru yaptım ve Nottingham Üniversitesi uluslararası ofisinden bir yıllık okul taksidi bursu alabildiğim için şanslıydım. Bu burs sadece araştırma ücretlerini karşılıyordu; bu yüzden faturalarımı ödemek için yüksek lisans ve lisans derslerinde bilim deneylerini açıklayan bir asistan olarak fazladan çalıştım.”

İki yıl sonra Prudence L’Oreal-UNESCO Bilimde Kadınw4 girişiminden bir burs ile araştırmasına devam edebilmek için yeterince şanslıydı. Ödül beş kıtadan genç kadınlar tarafından yürütülen ilgi çekici ve potansiyel olarak kullanışlı araştırma projelerini tanımakta-kabul etmektedir. “Doğum günümün arefesi, bursun alıcısı olarak bilgilendirildiğim zaman benim için tarihi yazılacak en unutulmaz andı,” diyor Prudence. “Başvurular ülkemdeki UNESCO komisyonu tarafından onaylanmak zorundaydı, sonrasında kıtalararası telefon konuşmaları, ilgili kişi yerleştirilirken alıkonmaya devam edilen uzatılmış periyotlar ve benim başvurumun içinde olduğu son sayfayı kavrayan fax makineleri. Fakat yarışacak bütün bir kıta ile iddiamı bunun üzerine koyuyordum.”

“Bu bursu almamış olsaydım bu çalışmayı devam ettirmek benim için neredeyse imkansız olurdu. Şimdi Haloferax volcanii ve ben başka bir yıl için yeniden bir araya geldik, en azından PhD çalışmamı resmi olarak tamamlayıncaya kadar.”

Zorluklara karşın Prudence doğru kararı verdiğinden asla şüphe etmedi. “Nottingham’da araştırma yapmak benim için mükemmel hale gelmişti. Üniversite, çözelti içerisindeki molekülleri çalışmaya izin veren güçlü analitik ultrasantrifüjler gibi biyokimyasal ve analitik ekipmanların en üst düzeydekilerine ev sahipliği yapmaktadır. Bu, Galilee Denizinden farklı olmayan bir çevrede sürdürülmesi gereken etkileşimlere bakmak için idealdir” diyor Prudence.

“Yirminin üzerinde farklı ulustan insanla yanyana çalışmaktayım ve kültürel, bilimsel ve sosyal olarak fikir alış verişi için bu potansiyel hayret vericidir. Birleşik Krallık içindeki ve Avrupadaki araştırma enstitüleri arasındaki iletişimler bana konferans ve laboratuvar oturumları için İsviçre, Fransa ve Birleşik Krallıktaki diğer laboratuvarlara gitme imkanı sağladı.”

Mart 2007’de Prudence dünyanın dört bir yanından yüz PhD öğrencisi ile birlikte Lyon’daki Biyogörüş Yaşam Bilimleri Forumuna katılmak ve yaşambilim nobel ödülü kazanan beş kişi tarafından yapılacak konuşmaları dinlemek adına ayrıcalıklıydı. “Araştırmalarımda kullandığım aletlerin bir çoğunu keşfeden insanlarla konuşmak için bir şans tanınması ilham vericiydi,” diyor Prudence. PhD çalışmasını bitirdikten sonra bilimde bir kariyere devam etmeye kendini adamıştı. “Yapmaya değer bulduğum için daha fazla bilimsel iletişim kurmayı seviyorum ve ayrıca bilimsel ilke-politikaya ve bilimsel ve sosyal etkinliklere katılmayı seviyorum,” diyor Prudence. “Ama kesinlikle araştırmada kalacağım. Bilimin bir soru veya sorun üzerine odaklanmanıza ve cevapları mümkün olduğu kadar çok farklı yoldan takip etmenize izin veren sınırsız doğasını seviyorum.”

“Bir diğer devasa çekim ise araştırmanın insan yaşamına faydalar sağlama potansiyeline sahip olmasıdır. Kendi araştırmalarımdan bulgular, örneğin yaşamın mümkün olan kökenlerini anlamada olduğu kadar bazı organizmaların dünya dışı çevrelerde yaşayabilme yeteneklerini anlamak konusunda, astrobiyoloji olarak bilinen alan, uygulanabilir olabilir. Extremofilik organizmalardan enzimler petrol, deterjan ve besin endüstrisindeki doğal kaynak süreçlerinde büyük potansiyele sahiptir.”

Peki ya Prudence’nin kendi çevresindeki yabancılıklara uyumu? “Birleşik Krallık’a alışmam için bir süre geçmesine karşın evime kısa bir tatil için döndüğümde kendimi bir yabancı gibi hissetmeyi beklemiyordum,” diyor. “Arkadaşlarım evlenmiş ve taşınmışlardı; zevk aldığım güneşli iklim bana büsbütün sıcak göründü. Yiyecekler biraz tuhaf geldi, beklenmedik bir şekilde soğuğu özledim!”

“Fakat Londra’ya yaklaşırken kaptan Heatrow’da sıcaklığın -2 °C olduğunu duyurdu. Tropik bir yaz gününden sıfırın altındaki sıcaklıklara gelmiştim. Ama tuzlu organizma araştırmalarına ve seri çay içişlerine döndüğüm için çok mutluydum!”

Download

Download this article as a PDF