Polimery w medycynie Teach article

Author(s): Establish project

Tłumaczenie Małgorzata Szmigielska. Zagadnienie polimerów często ogranicza się do tematów omawianych na lekcjach chemii. Projekt ESTABLISH przedstawia kilka praktycznych ćwiczeń, których celem jest zbadanie tych substancji oraz poznanie ich zastosowania w medycynie.

Polimery znajdują się w
produktach codziennego
użytku, takich jak
jednorazowe pieluchy
Zdjęcie dzięki uprzejmości SCA
Svenska Cellulosa Aktiebolaget;
źródło: Flickr

Polimerów używamy każdego dnia, na przykład pod postacią plastiku, farb, lakierów i papieru oraz w produktach takich jak pieluchy i szampony. Polimery są zbudowane z wielkich cząsteczek składających się z wielokrotnie powtórzonych jednostek.

Niniejsze ćwiczenia, poprzez praktyczne zastosowania mają za zadanie pomóc uczniom zrozumieć związek między makroskopowym, dającym się zobaczyć, światem surowców i tworzyw a mikroskopowym światem cząstek (atomów i cząsteczek), których nie jesteśmy w stanie zobaczyć. Ćwiczenia czerpią z podejścia metodycznego polegającego na nauczaniu przez odkrywanie – promowaniu postawy badawczej uczniów i angażowaniu ich w samodzielne poszukiwania. Zgodnie z tym podejściem, zachęca się uczniów do formułowania własnych pomysłów w oparciu o spostrzeżenia zgromadzone w czasie praktycznych zajęć, a następnie do testowania tych pomysłów w nowych kontekstach.

Pacjent podczas dializy
Zdjęcie dzięki uprzejmości
quecojones; źródło: Flickr

W pierwszym ćwiczeniu, uczniowie w wieku 13-15 lat badają dyfuzję płynów przez różnego rodzaju membrany polimerowe(Zestaw zadań nr 1). Następnie zastanawiają się nad zastosowaniem membran polimerowych w medycynie: w jaki sposób pracują nerki i jak ich funkcje może zastąpić dializator (Zestaw zadań nr 2). W szczególności uczniowie powinni zrozumieć, dlaczego niektóre cząsteczki są usuwane z krwi podczas dializy, a inne nie. Ich zadaniem jest także przewidzieć, co by się stało, gdyby płynem używanym do dializy była woda. Docelowo, ćwiczenie ma doprowadzić uczniów do zrozumienia zjawiska osmozy.

W drugim ćwiczeniu, uczniowie w wieku 15-17 lat tworzą membrany z polichlorku winylu (PCW) i badają ich właściwości fizyczne i chemiczne. Następnie tworzą i testują antybakteryjną membranę PCW (Zestaw zadań nr 3). W wersji rozszerzonej ćwiczenia, uczniowie mogą przeprowadzić badanie membran zrobionych z dodatkiem różnych środków zmiękczających (plastyfikatorów) albo ustalić właściwości antybakteryjne membran zawierających różne metale lub różne ilości metali.

Wszystkie trzy zestawy zadań można pobrać w formacie Word lub PDF ze strony Science in Schoolw8.

Membrany z niewidocznymi otworami

W tym ćwiczeniu, uwaga uczniów skierowana jest na zagadnienie niewidocznego dla ludzkiego oka świata atomów i cząsteczek. W toku ćwiczenia, uczniowie zrozumieją na czym polega cząsteczkowa natura substancji. Ćwiczenie to może być wykorzystane w celu pokazania uczniom zarówno samego istnienia cząsteczek, jak też tego, że mają one różne wielkości. Uczniowie badają dyfuzję cząsteczek przez różne rodzaje membran. Następnie zdobytą wiedzę odnoszą do tematu nerek i dializyw1.

Zdjęcie dzięki uprzejmości
Peter Asquith; źródło: Flickr

Przykład użycia sitka w celu rozdzielenia mieszanin i konieczność użycia sitka z otworami o odpowiedniej wielkości, będą znane uczniom z życia. W celu zaprezentowania uczniom funkcji plastikowej membrany, nauczyciel może posłużyć się przykładem folii spożywczej. Następnie, uczniowie mogą przeprowadzić opisane niżej badanie z użyciem różnych membran. Nauczyciel powinien zachęcić uczniów do tego, aby wspólnie omówili wyniki badania i spróbowali je wyjaśnić. Jeśli to konieczne, powinien skierować ich uwagę na istnienie cząsteczek o różnych masach i istnienie membran z otworami o różnej wielkości.

Pomysł polega na tym, żeby użyć różnego rodzaju membran, np. tanich torebek foliowych, folii spożywczych, torebek do pakowania żywności, w celu zbadania przejścia przez nie cząsteczek jodu. Uczniowie powinni przygotować kilka eksperymentów, według wskazówek w Tabelce nr 1. Nauczyciel powinien wcześniej sam przeprowadzić te eksperymenty, żeby się upewnić, że dają one dostatecznie różniące się od siebie wyniki.

Numer probówki

Membrana

Tabelka nr 1: Przykładowe membrany do zbadania otworów
1

Brak membrany
2

Osłonka na zakrętkę od słoika
3

Torebka foliowa lub folia samoprzylepna
4

Rękawiczka lateksowa

Uczniowie powinni zdobyć umiejętności:

  • Wyciągnięcia wniosków z tego, co zaobserwowali podczas ćwiczenia
  • Wyjaśnienia zaobserwowanego zjawisko poprzez istnienie niewidocznych otworów i ruchu cząsteczek
  • Rozróżnienia alternatywnych wyjaśnień i przedyskutowania ich z rówieśnikami.

Zestaw zadań nr 1: membrany z niewidocznymi otworami

Materiały

  • Roztwór jodu (o stężeniu molowym około 0,05 M)
  • Roztwór skrobi (około 0,12 % waga/objętość)
  • Różne rodzaje folii plastikowych

Przebieg eksperymentu

Zbadaj ruch cząsteczek jodu przez różne membrany. Uformuj małą torebkę z każdej membrany i włóż ją do probówki wypełnionej roztworem skrobi tak, jak pokazano na Rysunku nr 1. Wlej trochę roztworu jodu do każdej torebki i patrz, co się będzie działo.

Rysunek nr 1: Przygotowanie eksperymentu
Zdjęcie dzięki uprzejmości Establish project
  1. Zapisz swoje obserwacje w Tabelce nr 2.
Tabelka nr 2: Wyniki eksperymentu
    1 2 3 4

Kolor w fazie początkowej

W torebce membranowej

        

W probówce

        

Kolor w fazie końcowej

W torebce membranowej

        

W probówce

        
  1. Czy potrafisz wyjaśnić zachodzące procesy?
  2. Czy potrafisz dopasować probówki (1-4) użyte w eksperymencie do schematów (A-D) przedstawionych na Rysunku nr 2?
Rysunek nr 2: Które schematy odpowiadają poszczególnym probówkom?
Zdjęcie dzięki uprzejmości Establish project
  1. Co działoby się w każdej z probówek, jeśli zamienilibyśmy miejscami roztwory: jeśli początkowo roztwór z mniejszymi cząsteczkami znajdowałby się w probówce, a roztwór z większymi cząsteczkami w torebce membranowej (Rysunek nr 3)? Zapisz swoje przypuszczenia w Tabelce nr 3.
Rysunek nr 3: Co by się stało, jeśli zamienilibyśmy miejscami roztwory?
Zdjęcie dzięki uprzejmości Establish project
Tabelka nr 3: Roztwory zamienione miejscami – twoje przypuszczenia
    1 2 3 4

Kolor w fazie początkowej

W torebce membranowej

        

W probówce

        

Kolor w fazie końcowej

W torebce membranowej

        

W probówce

        

Zestaw zadań nr 2: nerki i dializa

Ludzka nerka to niezwykły organ, pełniący dwie podstawowe funkcje: utrzymanie równowagi wodnej w organizmie i wydalanie mocznika, soli i wody. Każdego dnia, nerki filtrują 180 litrów płynu z krwi – z czego większość zostaje ponownie wchłonięta, razem ze wszystkimi niezbędnymi nam substancjami odżywczymi, takimi jak glukoza czy aminokwasy. Ze 180 litrów przefiltrowanego płynu, nerki produkują około 2 litry moczu zawierającego końcowe produkty przemiany materii, takie jak toksyczny dla organizmu mocznik. Mocz gromadzony jest w pęcherzu, po czym następuje jego wydalenie.

Praca nerki. Kliknij na obrazek aby powiększyć. Żeby zobaczyć rysunek w dużym rozmiarze, kliknij tutaj.

a) Wygląd nerki. Proces filtracji zachodzi w 3 milionach nefronów, do których krew dostaje się przez naczynia włosowate.
Zdjęcie dzięki uprzejmości Piotr Michał Jaworski; źródło: Wikimedia Commons

b) Szczegółowa budowa nefronu. Cząsteczki o małej masie i woda obecne we krwi przedostają się do wnętrza torebki Bowmana przez otwory w jej ścianie. W drugiej części nefronu zachodzi proces wchłonięcia zwrotnego potrzebnych organizmowi substancji
Zdjęcie dzięki uprzejmości http://osmoregulation-apbio3.wikispaces.com

  1. Dlaczego, twoim zdaniem, mocz zdrowego człowieka nie zawiera białka, skoro występuje ono w osoczu krwi?
  2. W następstwie pewnych urazów albo chorób, w moczu może pojawić się krew. Co może być przyczyną takiej sytuacji?

  3. Ustanie funkcji nerek doprowadzi do śmierci w przeciągu około czterech dni, w wyniku nagromadzenia mocznika i utraty równowagi wodnej w organizmie. Życie może uratować zabieg dializy, który najczęściej oznacza przymus zgłaszania się do szpitala trzy razy w tygodniu. W trakcie dializy, trwającej sześć do ośmiu godzin, krew chorego przepompowywana jest do specjalnej maszyny z filtrem zwanym błoną dializacyjną. Po drugiej stronie błony przepływa płyn dializacyjny, którego skład zapewnia właściwą wymianę substancji. Przepływająca przez błonę krew pozbywa się mocznika, zatrzymuje glukozę i aminokwasy, i oczyszczona wraca do organizmu chorego.

  4. Dlaczego podczas dializy nie są usuwane z krwi czerwone krwinki i białko?
  5. Mocznik, glukoza i aminokwasy mają podobną masę cząsteczkową. Dlaczego mocznik przechodzi przez błonę dializacyjną, a glukoza i aminokwasy nie?
  6. Co by się stało, gdyby jako płyn dializacyjny została użyta woda?
  7. Jak można by wykorzystać dializę do usunięcia nadmiaru soli?

 

Impregnowana srebrem folia
PCW z różnymi strefach
inhibicji
Zdjęcie dzięki uprzejmości
James Chapman, Dublin City
University

Polichlorek winylu (PCW) o właściwościach antybakteryjnych

W tym ćwiczeniu, uczniowie tworzą membrany PCW i badają wpływ plastyfikatorów na właściwości fizyczne i chemiczne membran (które mogą być użyte również w pierwszym ćwiczeniu). Następnie, uczniowie tworzą membranę PCW zawierające cząstki srebra i testują jej antybakteryjne właściwości inkubując ją przez noc.

W ramach bardziej zaawansowanego badania, uczniowie lepiej zrozumieją antymikrobowe właściwości membrany dodając do niej srebro w różnych stężeniach i analizując wytworzone strefy inhibicji. Przykłady widoczne są po prawej stronie.

Niechorobotwórcze pałeczki okrężnicy można otrzymać z Amerykańskiej Kolekcji Hodowli Komórkowych (ang. American Tissue Culture Collection – ATCC)w2. Niechorobotwórczy szczep BAA 1427 bardzo dobrze nadaje się do tego eksperymentu.

 

Zestaw zadań nr 3: Wytwarzanie membrany PCW i badanie jej antybakteryjnych właściwości

Polimer o nazwie polichlorek winylu (PCW) jest to tani i wytrzymały plastik używany do produkcji rur, różnego rodzaju oznakowań i ubrań. Często, aby zwiększyć jego elastyczność i ułatwić proces obróbki, dodaje się do niego różne środki zmiękczające (plastyfikatory). W tym ćwiczeniu, wytworzysz membrany PCW z i bez dodatku plastyfikatora i porównasz ich właściwości fizyczne i chemiczne.

Membrany o właściwościach antymikrobowych używane są w wielu technologiach medycznych. Robi się je poprzez dodanie do polimerów nanocząstek lub mikrocząstek srebra albo innych metali. W obecności tlenu (z powietrza) i wody, wolne cząstki srebra przekształcają się do jonów srebra (Ag2+), które mają zdolność zahamowania procesu namnażania bakterii, wirusów, alg i grzybóww3, w4.

Materiały

  • Rozpuszczalnik: oksolan (tetrahydrofuran, (CH2)4O)
  • Sproszkowany polichlorek winylu
  • Sebacynian dibutylu lub inny plastyfikator
  • Azotan srebra (AgNO3)
  • Cytrynian trisodowy (Na3C6H5O7)
  • Agar odżywczy
  • Kultura bakteryjna (np. pałeczki okrężnicy na pożywce bulionowej)
  • Płytka grzejna
  • Mieszadło magnetyczne
  • Zlewki o pojemności 75 ml
  • Szklane podłoże (np. zlewka, szkiełko zegarowe, szkiełko podstawowe)
  • Cylinder pomiarowy
  • Pipeta Pasteura
  • Szpatułka
  • Szalki Petriego
  • Ezy

Przebieg eksperymentu

Uwaga odnośnie bezpieczeństwa: Wszystkie czynności powinny być wykonywane pod laboratoryjnym okapem wyciągowym. Tetrahydrofuran to wysoce łatwopalna ciecz, której opary mogą poważnie podrażnić oczy. Należy się z nią obchodzić ostrożnie, wszystkie czynności wykonując pod okapem wyciągowym i w rękawiczkach.

1) Wytwarzanie membrany PCW bez dodatku plastyfikatora

  1. Podgrzej 20 ml rozpuszczalnika używając płytki grzejnej i mieszadła magnetycznego.
  2. Powoli, cały czas mieszając, dodaj 1,5g sproszkowanego PCW.
  3. Po około 10 minutach roztwór powinien stać się bardziej kleisty. Zdejmij zlewkę z płytki grzejnej.
  4. Wyjmij mieszadło magnetyczne i odlej kilka mililitrów roztworu PCW na szklaną powierzchnię, tworząc cienką i najbardziej jak to możliwe równą warstwę (wykorzystaj zewnętrzną lub wewnętrzną powierzchnię zlewki, szkiełko zegarowe lub szkiełko podstawowe). Żeby upewnić się, że warstwa będzie cienka, obracaj ostrożnie szkiełkiem kiedy
  5. Pozostaw roztwór na szkiełku pod okapem wyciągowym do czasu wyparowania rozpuszczalnika – zajmie to około 15 minut. Po tym czasie, możesz bez trudu zdjąć membranę PCW ze szkiełka.

2) Wytwarzanie membrany PCW z dodatkiem plastyfikatora

Powtarzając czynności opisane wyżej, zrób jeszcze cztery membrany PCW, każdą z inną ilością plastyfikatora dodanego do podgrzewanego roztworu (zobacz Tabelkę nr 4).

Próbka nr

PCW (g)

Rozpuszczalnik (ml)

Sebacynian dibutylu (ml)
Tabelka 4: Tworzenie membran PCW z dodatkiem różnych ilości plastyfikatora
1 1.5 20 0.5
2 1.5 20 1
3 1.5 20 2
4 1.5 20 3
  1. Porównaj pięć próbek membran PCW. Jak środek zmiękczający działa na plastik?
  2. Co, twoim zdaniem, dzieje się z plastikiem po dodaniu większej ilości środka zmiękczającego?
  3. Popatrz na obrazy poniżej, uzyskane za pomocą elektronowego mikroskopu skaningowego (ang. scanning electron microscopy – SEM). Czy twoja odpowiedź na Pytanie nr 2 była poprawna?
  4. Membrany otrzymane w tym ćwiczeniu mogą być również użyte w poprzednim ćwiczeniu („Membrany z niewidocznymi otworami”) w celu zbadania wielkości ich „otworów”.
Obrazy SEM: a) PCW bez plastyfikatora, b) PCW z dodatkiem 0,5 ml plastyfikatora i c) PCW z dodatkiem 2 ml plastyfikatora. Kliknij na obrazek aby powiększyć
Zdjęcia dzięki uprzejmości Projekt ESTABLISH

3) Wytwarzanie membrany PCW o właściwościach antybakteryjnych

Membrana PCW zawierającą cząstki srebra musi mieć duże otwory, dlatego właśnie potrzebny jest plastyfikator. Samo srebro dodawane jest pod postacią azotanu srebra, a jego redukcja z soli następuje pod wpływem cytrynianu trisodowego.

Membrana PCW z mikro- i
nanocząstkami srebra. Kliknij
na obrazek aby powiększyć
Zdjęcie dzięki uprzejmości
projekt ESTABLISH
  1. Podgrzej 20 ml rozpuszczalnika przy użyciu płytki grzejnej i mieszadła magnetycznego.
  2. Dodaj 2,5 ml plastyfikatora, następnie powoli dodaj 1,5 g sproszkowanego PCW.
  3. Dodaj 2,5 ml 10-milimolowego roztworu azotanu srebra i mieszaj przez 1-2 minuty.
  4. Rozlej po połowie roztworu w dwie zlewki o pojemności 75 ml. Obracaj zlewką rozprowadzając roztwór w taki sposób, aby membrana miała kształt naczynia. Membrana nie powinna przepuszczać wody, upewnij się więc, że nie ma w niej dziur.
  5. Pozostaw zlewki pod okapem wyciągowym, aby rozpuszczalnik mógł wyparować, następnie ostrożnie wyjmij membrany. (To jest dosyć trudne, mając dwie membrany zwiększasz swoje szanse na sukces).
  6. Przygotuj 5-milimolowy roztwór cytrynianu trisodowego i wlej go ostrożnie w jedną z membran w kształcie zlewki. Roztwór powinien przez nią przejść i w wyniku reakcji z azotanem srebra pozostawić na niej nano- i mikrocząstki srebra.
  7. Zauważ, że kolor membrany się zmienił.
  8. Pozostaw membranę do wyschnięcia pod okapem wyciągowym. Na obrazach SEM (po prawo) widoczne są wolne cząstki srebra rozproszone na membranie PCW.

Następnie możesz zbadać antybakteryjne właściwości przygotowanych membran.

  1. Przygotuj płytkę agarową z kolonią bakteryjną: na szalkę Petriego z agarem odżywczym nanieś około 100 µl bakterii (np. pałeczki okrężnicy na pożywce bulionowej) i ezą rozprowadź je równo na płytce.
  2. Umieść membranę impregnowaną srebrem (mniej więcej 1 cm2) na płytce.
    Albo, w celu porównania, umieść trzy kawałki membrany na płytce, w tym dwa kawałki zawierające cząstki srebra.
  3. Przeprowadź inkubację płytki przez noc w temperaturze 37 °C, następnie zmierz strefę inhibicji wokół każdego kawałka membrany.

Uwaga dotyczące bezpieczeństwa: W czasie wszystkich badań z zakresu mikrobiologii należy używać wyłącznie wysterylizowanego sprzętu (wysterylizowanego w autoklawie lub szybkowarze albo poprzez zanurzenie w alkoholu etylowym i opalenie). Nożyczki do cięcia membrany również muszą być zdezynfekowane. Aby zapobiec zanieczyszczeniu krzyżowemu, przemyj ezę środkiem przeciwbakteryjnym.

Dzięki swoim antybakteryjnym właściwościom, membrany PCW mogą być używane w leczeniu ran i poparzeń oraz w przypadku zakażeń odpornym na metycylinę gronkowcem złocistym (MRSA) i pałeczką okrężnicy.

  1. Dlaczego membrany PCW o właściwościach antybakteryjnych są szczególnie przydatne przy zakażeniach MRSA?
  2. Jakie inne zastosowania membran PCW możesz wymienić?

Projekt ESTABLISH

Przedstawione tu ćwiczenia wchodzą w skład jednostek dydaktycznych opracowanych w ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu ESTABLISH. Projekt ten promuje upowszechnianie metody nauczania przedmiotów przyrodniczych przez odkrywanie, stosowanej wśród uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. W tworzenie jednostek dydaktycznych zaangażowanych jest 60 partnerów z 11 państw członkowskich.

Ćwiczenia przedstawione w tym artykule pochodzą z jednostki dydaktycznej zatytułowanej „Exploring holes” („Badając otwory”). Obecnie, dostępne są także jednostki na temat światła i upośledzenia, a jednostki zaplanowane do opracowania mają dotyczyć kosmetyków, chitozanu, medycyny sądowej, fotochemii, energii odnawialnej i diagnostyki obrazowej. Aby dowiedzieć się więcej o projekcie i pobrać materiały dydaktyczne, wejdź na stronę projektu ESTABLISHw5.

Nanocząstki w medycynie

Nanocząstki odgrywają bardzo ważną rolę w nowych rozwiązaniach z zakresu ochrony zdrowia. Zrozumienie oddziaływania nonocząstek na komórki i tkanki jest kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa, właściwego diagnozowania i leczenia chorób. Wiele wykorzystywanych w medycynie nanocząstek to metale. Techniki promieniowania rentgenowskiego stosowane w Europejskim Ośrodku Synchrotronu Atomowego (ang. European Synchrotron Radiation Facility – ESRFw6 pozwalają na przykład na monitorowanie w nanoskali wzajemnego oddziaływania pojedynczej nanocząski i krioprezerwowanej komórki (Lewis et al., 2010).

ESRF jest jedną z organizacji tworzących EIROforuw7, wydawcę Science in School.


 

Podziękowania

Ćwiczenia opisane w tym artykule powstały w oparciu o informacje z: Wilms et al. (2004; Zestaw zadań nr 1), oraz informacje uzyskane od Alison Graham z Dublin City University w Irlandii (Zestaw zadań nr 2), oraz od Laury Barron i Jamesa Chapmana z Dublin City University (Zestaw zadań nr 3).

References

  • Lewis DJ et al. (2010) Intracellular synchrotron nanoimaging and DNA damage / genotoxicity screening of novel lanthanide-coated nanovectors. Nanomedicine 5(10): 1547-1557. doi: 10.2217/nnm.10.96
  • Wilms M et al. (2004) Molekulares Sieben: Mit Einmachfolie ins Diskontinuum. Chemkon 11(3):127-130. doi: 10.1002/ckon.200410011

Web References

  • w1 – Portal Merlot Health Sciences zawiera przydatną do tego tematu animację dializy. Zobacz: http://healthsciences.merlot.org/images/18loop.gif
  • w2 – ATCC to centrum zasobów biologicznych i organizacja badawcza non-profit oferująca materiał biologiczny, usługi techniczne i programy edukacyjne. Zobacz: www.atcc.org
  • w3 – Nanocząstki srebra mogą niszczyć pożyteczne bakterie wykorzystywane w procesie oczyszczania ścieków (angielski tytuł artykułu: „Silver nanoparticles may be killing beneficial bacteria in wastewater treatment” Science Daily. www.sciencedaily.com lub bezpośredni link: http://tinyurl.com/4mq4pv
  • w4 – Modyfikacja powierzchni nanocząstek srebra i ich oddziaływanie na żywe komórki. (angielski tytuł artykułu: „Surface modification of silver nanoparticles and their interactions with living cells” Nano Werk. www.nanowerk.com lub bezpośredni link: http://tinyurl.com/68fojm9
  • w5 – Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o projekcie ESTABLISH i pobrać materiały dydaktyczne, wejdź na: http://establish-fp7.eu
  • w6 – Międzynarodowy ośrodek badawczy z siedzibą w Grenoble. Zajmuje się wytwarzaniem promieni rentgenowskich o wysokiej jasności, wykorzystywanych do badań przez tysiące naukowców z całego świata. Zobacz: www.esrf.eu
  • w7 – Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o EIROforum, wejdź na: www.eiroforum.org
  • w8 – Zestawy zadań można pobrać w formacie Word lub PDF tutaj:

Review

Czy zastanawialiście się kiedyś, jak działa błona dializacyjna? Czy plastik może działać jak filtr oczyszczający organizm człowieka ze zbędnych substancji? A plastik o właściwościach antybakteryjnych? Artykuł ten przedstawia rolę polimerów w dializie i w leczeniu ran.

Opisane w tym artykule eksperymenty przeznaczone dla młodszych uczniów pomogą im zrozumieć właściwości polimerów i ich rolę w dializie. Podczas drugiego ćwiczenia, starsi uczniowie samodzielnie tworzą membranę z polichlorku etylu (PCW) – jednego z najczęściej używanych dzisiaj polimerów – i badają jej antybakteryjne właściwości.

Zaprezentowane ćwiczenia, obejmujące zagadnienia polimeryzacji, osmozy, dyfuzji i wydalania, mogłyby być wykorzystane zarówno na lekcji chemii, jak i biologii. Po wykonaniu ćwiczeń można zorganizować dyskusję na temat szerszego zastosowania polimerów, częściowo przepuszczalnych membran lub na temat wydalania.

Andrew Galea, Giovanni Curmi Post-Secondary School Naxxar, Malta

License

CC-BY-NC-SA