Διδάσκοντας στον πάγο: μια εκπαιδευτική αποστολή στην Ανταρκτική Inspire article

Υπάρχουν ημέρες που επιθυμείτε να φύγετε μακριά από την τάξη; Πόσο μακριά θα θέλατε να πάτε; Η Eleanor Hayes μιλά με τον Phil Avery, έναν από τέσσερις δασκάλους που κάνουν ένα…

Στις 3 Νοεμβρίου 2007, τέσσερις δάσκαλοι από το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.) θα κατευθυνθούν προς τα βουνά Ellsworth της Ανταρκτικής όπου θα κατασκηνώσουν για τέσσερις εβδομάδες. Ο στόχος αυτής της αποστολής είναι να εμπνευστούν οι μαθητές φυσικών επιστημών με τις «ζωντανές» αναφορές από την Ανταρκτική και να τρέξουν ερευνητικά προγράμματα, τα αποτελέσματα των οποίων θα μετατραπούν σε συναρπαστικούς και καινοτόμους διδακτικούς πόρους.

Η αποστολή οργανώνεται από το Fuchs Foundation^w1, που ιδρύθηκε προς τιμή του Sir Vivian Fuchs, τον επιστήμονα της Ανταρκτικής που πρώτος κατάφερε να διασχίσει όλη την ήπειρο το 1957/58. Ο στόχος του ιδρύματος είναι να εμπνευστούν οι δάσκαλοι για να αλλάξουν τις ζωές των μαθητών τους, μεταβάλλοντας την ιδέα ότι οι φυσικές επιστήμες και η γεωγραφία είναι θαμπές, και προκαλώντας αίσθηση ενθουσιασμού, περιπέτειας και δίψας για γνώση. Μέσω των δασκάλων, ελπίζουν να φθάσουν σε εκατομμύρια μαθητών, υπολογίζοντας ότι κάθε δάσκαλος θα επηρεάσει 10000 μαθητές κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του.

Έρευνα στον πάγο

Και οι τέσσερις από τους δασκάλους έχουν τα δικά τους πρότζεκτς, τα οποία θα τα μετατρέψουν σε ενδιαφέροντα μαθήματα για τους μαθητές τους, στα πλαίσια του εθνικού προγράμματος σπουδών. Παραδείγματος χάριν, ο Phil Avery, ένας δάσκαλος γεωγραφίας στο σχολείο Oxted στο Η.Β., συνεργάζεται με το πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ για να ανακαλύψει πώς οι άνθρωποι αντιδρούν φυσιολογικά και ψυχολογικά στο ακραίο κρύο. Πριν και μετά από την αποστολή, οι τέσσερις δάσκαλοι και δύο οδηγοί θα υποβληθούν σε δοκιμές αντοχής, ανθρωπομετρική σκιαγράφηση και ψυχολογικά ερωτηματολόγια.

Μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, θα ποδηλατούν μέσα σε έναν θάλαμο ψύξης (-20ºC) φορώντας μόνο τα μαγιό τους! Αυτό γίνεται για να βρεθεί σε ποια θερμοκρασία σώματος αρχίζει η εφίδρωση και έπειτα, μόλις σταματήσουν να ποδηλατούν, το ρίγος. Τα αποτελέσματα θα συγκριθούν πριν και μετά από την αποστολή για να ελεγχθεί αν οφείλονται στις σκληρές συνθήκες διαβίωσης (οι θερμοκρασίες στην Ανταρκτική θα είναι περίπου -30ºC συν την επίδραση του ανέμου).

Οι επιλεγμένοι δάσκαλοι δεν είναι ούτε ερευνητικοί επιστήμονες ούτε εξερευνητές και δεν έχουν κάνει ποτέ κάτι παρεμφερές πριν. Και συναντήθηκαν μόλις στην προετοιμασία. Όλο αυτό προσθέτει μια διάσταση τύπου ‘Big Brother’. Πώς θα αντιμετωπίσουν την πίεση; Θα συγκρουστούν μεταξύ τους; Θα ραγίσουν αυτοί ή ο πάγος; Αυτός είναι ένας από τους λόγους που το πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ θεώρησε απαραίτητο να εξετάσει τόσο τη διανοητική όσο και την φυσική τους κατάσταση.

Προετοιμασία

Οι δάσκαλοι έχουν ήδη ολοκληρώσει δύο ταξίδια προετοιμασίας στη βόρεια Αγγλία, εστιάζοντας στο πώς να κατασκηνώσουν σε ένα κρύο περιβάλλον και πώς να κινηθούν στον πάγο. Όλα πήγαν καλά, εκτός από το ότι ξέχασαν τις σόμπες τους… εάν επαναλάβουν το ίδιο λάθος στην Ανταρκτική, θα πεθάνουν! Ευτυχώς, η προετοιμασία εξασφαλίζει ότι οι δάσκαλοι μπορούν να μάθουν από τα λάθη τους προτού να αρχίσει η πραγματική αποστολή.

Και φυσικά, υπάρχουν άλλοι τύποι εκπαιδευτικών μαθημάτων, εξηγεί ο Phil. «Πέρασα ένα Σαββατοκύριακο μελετώντας κόκκαλα που έχουν ξεπροβάλει από τα πόδια, έντερα που έχουν βγει, γρατσουνισμένους αμφιβληστροειδείς, σάπια δάκτυλα, εξαρθρωμένους αγκώνες, πληγές, πνευμόνια που έχουν καταρρεύσει, πρησμένους εγκεφάλους, καρδιακές προσβολές, τραυματισμούς σπονδυλικής στήλης και διάρροιες. Αυτό δεν ήταν τηλεόραση – ήμουν σε μια σειρά μαθημάτων ιατρικής για ανθρώπους που πρόκειται να είναι περισσότερο από 24 ώρες μακριά από ιατρική βοήθεια. Ο μακρύς κατάλογος των τραυματισμών που συμβαίνουν σε αποστολές, με έκανε να σκεφτώ αν αυτή η αποστολή ήταν μια λογική ιδέα!»

Για να διαπιστωθεί ότι είναι έτοιμοι για τους κινδύνους της αποστολής, οι δάσκαλοι υποβάλλονται αυτήν την περίοδο σε δοκιμές που αποβλέπουν στο πόσο καλά προσαρμοσμένοι είναι στο κρύο. Πόσο ακριβώς λίπος έχουν και πού είναι αυτό; Πόσο γρήγορα αρχίζουν να ιδρώνουν και πόσο ιδρώτα παράγουν; Σε τι φυσική κατάσταση βρίσκονται; Τι συμβαίνει αν βρεθούν μέσα σε κρύο νερό; Πόσο καλά λειτουργούν τα χέρια τους στο κρύο; «Θα μπορούσε να είναι αρκετά επικίνδυνο» ανησυχεί ο Phil. «Κι αν πουν «είστε λιπόσαρκοι, ακατάλληλοι και ανίκανοι στον κρύο… απολαύστε την Ανταρκτική!»;»

Το κρίσιμο ταξίδι προετοιμασίας δεν έχει γίνει ακόμη: τον Αύγουστο του 2007, θα ταξιδέψουν για μια εβδομάδα στη Νορβηγία για να κατασκηνώσουν σε έναν παγετώνα, να χρησιμοποιήσουν τρυπάνια διάσωσης και να μάθουν ανώμαλο σκι τραβώντας τα έλκηθρα με τον εξοπλισμό.

Εφαρμογές στο σχολείο

Όταν οι δάσκαλοι επιστρέψουν από την Ανταρκτική, θα χρησιμοποιήσουν την εμπειρία τους και τα αποτελέσματα των πειραμάτων τους για να παράξουν πολύτιμο διδακτικό υλικό για τα σχολεία, που θα είναι διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο του Fuchs Foundation^w1. Το πλεονέκτημα του να σταλούν δάσκαλοι σε μια αποστολή και όχι ερευνητικοί επιστήμονες είναι ότι αυτοί θα έχουν την εμπειρία και την ευκαιρία να φέρουν πραγματικά την Ανταρκτική στη ζωή στην τάξη.

Το θέμα της Ανταρκτικής ενδιαφέρει όχι μόνο στα μαθήματα της βιολογίας, στη φυσιολογία, τα μαθήματα γεωγραφίας για το κλίμα ή τα μαθήματα φυσικής για την αλλαγή κατάστασης, αλλά και σε μια ευρεία ποικιλία διεπιστημονικών θεμάτων. Παραδείγματος χάριν, ο ανταρκτικός τουρισμός θα μπορούσε να συζητηθεί μέσα στην διδακτέα ύλη γεωγραφίας, τη διδακτέα ύλη ταξιδιού και τουρισμού ή τη διδακτέα ύλη υπηκοότητας (δείτε το blog ^w2 του Phil για περισσότερες λεπτομέρειες) και η ιστορία της Ανταρκτικής εκτείνεται στη γεωγραφία, την ιστορία και την τεχνολογία τροφίμων (διατροφές εξερευνητών).

Αν και η αποστολή δεν έχει αρχίσει ακόμα, ο Phil την χρησιμοποιεί ήδη για να διεγείρει τους σπουδαστές του. Σε μια πρόσφατη σχολική συγκέντρωση, κράτησε 2200 μαθητές συναρπασμένους με την περιγραφή μιας απέραντης ηπείρου στην άλλη πλευρά του πλανήτη, των ακραίων συνθηκών και της ίδιας της αποστολής: οι εκπαιδευτικοί στόχοι, η ιδέα των ανεκπαίδευτων δασκάλων που τραβούν ένα έλκηθρο στις χιονώδεις εκτάσεις και ο πολύ μεγάλος κίνδυνος.

«Με τόση πολλή διοίκηση στην εκπαίδευση,» συλλογίζεται, «ξεχνάμε ότι ενδεχομένως το καλύτερο εργαλείο για να διδάξει κάποιος είναι μεγάλες ιστορίες – και δίνοντας το χρόνο στους δασκάλους να τις ερευνήσουν και να τις πουν καλά;»

Ο Phil επιθυμεί επίσης έντονα να κάνει τα πιο μικρά παιδιά να σκεφτούν για την Ανταρκτική και το τι μπορούμε να μάθουμε από ένα τέτοιο σκληρό περιβάλλον. Με κάποια βοήθεια από τους δασκάλους που ήρθαν σε επαφή με τον Phil μέσω του δικτυακού του τόπου^w2, προγραμματίζει διάφορα εργαστήρια με τα τοπικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

• Συσσώρευση πιγκουίνων. Ένας από τους τρόπους που οι πιγκουίνοι ανταποκρίνονται στις σκληρές συνθήκες της Ανταρκτικής είναι με να συγκεντρώνονται σε ομάδες. «Αφού δείξω στα παιδιά εικόνες της άγριας ζωής στην Ανταρκτική, θα πάρω τα παιδιά έξω, θα τα συγκεντρώσω όλα μαζί και θα τα βάλω να μετρήσουν θερμοκρασίες μέσα και έξω από την ομάδα, ώστε να δουν τη διαφορά που κάνει η θερμότητα από το ανθρώπινο σώμα.»
• Κατάλογοι εξοπλισμού. Εξετάζοντας ποιον εξοπλισμό θα έπαιρνε μια αποστολή στην Ανταρκτική, τα παιδιά θα αρχίσουν να σκέφτονται για τις συνθήκες που θα αντιμετώπιζαν. «Για να ξεκινήσουν, θα φέρω κάποιο εξοπλισμό ορειβασίας, και θα συζητήσουμε για τον παλιό και για το σύγχρονο εξοπλισμό. Μπορούμε επίσης να έχουμε ένα σενάριο στο οποίο κουραζόμαστε πολύ και εξασθενούμε για να τραβήξουμε τα βαριά φορτωμένα έλκηθρα, τα παιδιά θα πρέπει στη συνέχεια να εξετάσουν ποια κομμάτια της εξάρτησης είναι τα πιο ουσιαστικά.»

Ο Phil πρόσφατα έπρεπε να εξετάσει ο ίδιος πολλά από αυτά τα σημεία, όταν αγόραζε εξοπλισμό για την αποστολή.

«Το χρειάζομαι πραγματικά αυτό ή θα είναι μόνο ένα πρόσθετο βάρος για να το κουβαλώ; Ποιο είδος κουταλιού θα αγοράσω; Ένα μεταλλικό θα πάγωνε στα χείλη μου, αλλά ένα πλαστικό κουτάλι θα γίνει εύθραυστο – πρέπει να πάρω ένα ξύλινο. Είναι το μαχαίρι μου αρκετά αιχμηρό να κόψει τα σχοινιά εύκολα και να με ελευθερώσει από το έλκηθρό μου εάν πέσω σε μια χαράδρα; Είναι ο εξοπλισμός πρώτων βοηθειών μου ικανός να υποστηρίξει έναν τραυματία που μπορεί να περιμένει τους διασώστες του για μέρες;»

Οι άλλοι δάσκαλοι επιθυμούν επίσης να ακούσουν για την αποστολή και τα αποτελέσματά της. Ειδικότερα, ενδιαφέρονται για το πώς θα μπορούσε να περιληφθεί σε πρότζεκτς σχετικά με την κλιματική αλλαγή, σε ενημερώσεις σχετικά με σπουδές στις φυσικές επιστήμες και σε εκτιμήσεις ακραίων περιβαλλόντων. Εάν έχετε τις περαιτέρω ιδέες, μπορείτε να επισκεφθείτε το blog^w2 του Phil και να αφήσετε κάποιο σχόλιο.

Όταν θα επιστρέψουν

Όταν οι δάσκαλοι επιστρέφουν στο τέλος του χρόνου, θα είναι πολυάσχολοι, παράγοντας διδακτικό υλικό για να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με τους συναδέλφους τους σε όλον τον κόσμο. Αλλά ελπίζουμε ότι θα έχουν το χρόνο να μιλήσουν στο ScienceinSchool έτσι ώστε να μπορούμε να σας ενημερώσουμε για το πώς πήγε η αποστολή.

Download

Download this article as a PDF